Τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου, σήμερα, και η Παναγία Χοζοβιώτισσα, πολιούχος της Αμοργού, εορτάζει!
Κείμενο + φωτ.: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Μία από τις κυριότερες και μεγαλύτερες Θεομητορικές εορτές του έτους, τα Εισόδια της Θεοτόκου*, και η Παναγία Χοζοβιώτισσα, γαντζωμένη στα βράχια, σε υψόμετρο 300 μέτρων, εορτάζει.
Η ιερά μονή της Παναγίας Χοζοβιώτισσας, ένας από τους σπουδαιότερους πυρήνες λατρείας του Αιγαίου, ατενίζει το απέραντο γαλάζιο, και η θέα από κει πάνω, αφού ανηφορίσετε τα 300 περίπου σκαλοπάτια για να φτάσετε στο μοναστήρι, είναι μοναδική!
Η ίδρυση της μονής συνδέεται με τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό (1081 – 1118) ενώ το κτίσιμό της δεν συνταυτίζεται χρονικά με τις εικονομαχίες που ήταν προγενέστερες.
Αιτία για να χτιστεί το μοναστήρι είναι ο ερχομός της αγίας εικόνας περί τα μέσα με τέλη του 8ου αιώνα από τη λεηλατημένη υπό των Αράβων μονή Χοζηβά, στην ευρύτερη περιοχή της Παλαιστίνης. Στην πραγματικότητα, την ιερή εικόνα μετέφεραν στο νησί μοναχοί της εν λόγω μονής.
Σε υψόμετρο 300 μέτρων!
Η κατασκευή του μοναστηριού αποτελεί θαύμα δύναμης θελήσεως και ταυτόχρονα κομψοτέχνημα λευκό, δεμένο με τον σκούρο βράχο.
Θεωρείται από πλευράς θέας και αρχιτεκτονικής μοναδικό στον κόσμο. Έχει κτισθεί σε κοίλωμα κάθετου βράχου, απόληξη του όρους Προφήτης Ηλίας, σε ύψος 300 μέτρα από τη θάλασσα και το αυτό ύψος προς το ξέφωτο του βράχου.
Όλοι οι χώροι τη μονής είναι 72 ενώ τα κελιά των μοναχών ανέρχονται σε 15. Οι υπόλοιποι είναι βοηθητικοί χώροι. Σε κάποιο σημείο το μοναστήρι είναι οκταώροφο και το χαρακτηρίζει η στενότητα του χώρου με μέγιστο πλάτος τα 5 μ. Το μήκος του φτάνει τα 40μ.
Από την είσοδο ξεκινά η στενή σκάλα που συνδέει τους ορόφους της μονής. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η τράπεζα της μονής με την ξύλινη οροφή και το εντυπωσιακό μοναστηριακό τραπέζι.
Στο ανώτερο σημείο του συγκροτήματος βρίσκεται το καθολικό με το κομψό καμπαναριό και την εξαιρετική πανοραμική θέα στο πέλαγος. Φιλοξενεί στο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα, τη Δεσποτική εικόνα της Παναγίας της «Κτιτόρισσας», που αποκαλείται από τους μοναχούς και «Μαυρομάτα».
Το όνομα της μονής
Το προσωνύμιο «Χοζοβιώτισσα» είναι μάλλον τοπική παραλλαγή που επικράτησε στην Αμοργό έναντι άλλων λόγιων τύπων του ονόματος της μονής που συναντάμε σε διάφορα έγγραφα του αρχείου της, και προέρχεται μάλλον από παραφθορά του «Χοζιβίτισσα» ή «Κοζιβίτισσα».
Είναι ενδιαφέρον, επίσης, ότι οι δυο εικόνες της Παναγίας στο μοναστήρι φέρουν στο ασημένιο «πουκάμισό» τους επιγραφή με το όνομα «Χωζιβίτισσα». Η καταγωγή της εικόνας, σύμφωνα με τη προφορική παράδοση από το Χόζοβο ή Χόζοβα, φαίνεται να συνδέεται με το ελληνορθόδοξο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Χοζιβά στο επιβλητικό φαράγγι του Wadi Q[i]elt που βρίσκεται στη Δυτική Όχθη στα εδάφη της Παλαιστίνης.
Tips
Η μονή Χοζοβιώτισσας βρίσκεται στο στάδιο ένταξής της στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Μάλιστα, σχετική τοποθέτηση και παρουσίαση πραγματοποιήθηκε από την αρχαιολόγο Ελένη Μεθοδίου στο πλαίσιο του 15ου ΥΠΕΡΙΑ – συνεδρίου τουρισμού και πολιτισμού- που πραγματοποιήθηκε στην Αμοργό 25 – 30 Οκτωβρίου. Τίτλος της ομιλίας «Θρησκευτικές και προσκυνηματικές διαδρομές – η περίπτωση της Αμοργού. Το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας στο δρόμο για την UNESCO».
Info
–Η μονή Χοζοβιώτισσας απέχει 2 χλμ. από την Χώρα της Αμοργού. Ηγούμενος είναι ο πατέρας Σπυρίδων και δυο μοναχοί, ο πατήρ Θεόφιλος και ο πατήρ Φιλάρετος, οι οποίοι κερνούν τους πιστούς στο αρχονταρίκι λουκούμι, νερό και ψημένη.
-Η Παναγία Χοζοβιώτισσα είναι η πολιούχος της Αμοργού και οι κάτοικοι της Χώρας ανηφορίζουν στη μονή για τον λαμπρό εορτασμό. Είναι ανοικτή για τους προσκυνητές μέχρι τη δύση του ηλίου (τηλ.22850 71274).
-Στο μοναστήρι από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο καταγράφηκαν 45.000 επισκέψεις (έναντι 35.000 το αντίστοιχο διάστημα του 2016).
-Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τη Μονή Χοζοβιώτισσας βρίσκεται ο όρμος της Αγίας Άννας με το ομώνυμο ξωκλήσι. Είναι το σημείο όπου πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα για την ταινία «Απέραντο Γαλάζιο» του Λικ Μπεσόν που έκανε το νησί γνωστό σ’ όλον τον κόσμο!
*Μία από τις κυριότερες και μεγαλύτερες Θεομητορικές εορτές του έτους είναι τα «Εισόδια» της Θεοτόκου. Η Εκκλησία μας την τιμά στις 21 Νοεμβρίου, με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Η σημασία της εορτής αυτής είναι μεγάλη και ιερή. Αποτελεί τη βάση και την αρχή για όλη την μετέπειτα ζωή της Θεοτόκου.
