«Ο κινηματογράφος ως αποτελεσματικό εργαλείο τουριστικής προβολής» είναι το θέμα που αναπτύσσει ο σκηνοθέτης παραγωγός Αντώνης Κιούκας.
ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΚΙΟΥΚΑ* (andoniskioukas@gmail.com)
Σημαντικός αριθμός ατόμων επισκέπτεται μια περιοχή έχοντας παρακινηθεί από την ομορφιά των τοπίων και των πολιτιστικών παραδόσεων που αποτυπώνονται σε μια κινηματογραφική ταινία. Η σχέση αυτή αποδίδεται με τον όρο κινηματογραφικά-προκαλούμενος τουρισμός (film-induced tourism). Ο συγκεκριμένος τύπος τουρισμού αποτελεί σύγχρονο φαινόμενο, κυρίως των τελευταίων δεκαετιών και διαθέτει αξιόλογη δυναμική.
Για αυτόν το λόγο, η τουριστική επικοινωνία σε ορισμένες χώρες περιλαμβάνει το προϊόν «κινηματογραφική ταινία» ως μέσο προώθησης και προβολής, είτε με την προώθηση της ταινίας αυτής καθαυτής, είτε με τη δημιουργία ενός ταξιδιωτικού οδηγού με αφορμή κάποια διεθνώς επιτυχημένης ταινίας, είτε με διαφημίσεις βασισμένες σε μια ταινία.
Στην Ελλάδα, στο παρελθόν περιοχές όπως η Κρήτη, η Κέρκυρα, η Ύδρα και η Ρόδος αποτέλεσαν το σκηνικό σε ξένες παραγωγές που γοήτευσαν το διεθνές κοινό.
118 ξένες ταινίες γυρίστηκαν στην Ελλάδα από το 1957 έως σήμερα, κάνοντας την Ελλάδα γνωστή σε όλο τον κόσμο. Το 1957 με “Το Παιδί και το δελφίνι”, ένα παντελώς άγνωστο νησί, η Ύδρα, μάγεψε τους εστέτ και τους μποέμ της υφηλίου που έτρεξαν αμέσως να το επισκεφθούν.
Το 1960 η γοητεία της Μελίνας Μερκούρη στο “Ποτέ την Κυριακή” ταυτίζεται με την γοητεία της ίδιας της Ελλάδας.
Ενώ η Ρόδος αρχίζει να γίνεται τουριστικός προορισμός μετά τα «Κανόνια του Ναβαρόνε» το 1961.
Όπως γράφουν οι εφημερίδες της εποχής, 300 ξένοι δημοσιογράφοι επισκέφτηκαν στη διάρκεια των γυρισμάτων το νησί της Ρόδου, και περιέγραφαν την ελληνική φιλοξενία, το ελληνικό τοπίο, τον ελληνικό πολιτισμό ως κάτι μοναδικό. Και το αποκορύφωμα: μετά το 1964 ο τουρισμός της Κρήτης εκτινάσσεται. Όλος ο κόσμος επιθυμεί να επισκεφτεί τα χώματα πάνω στα οποία χόρεψε συρτάκι o Άντονυ Κουήν ως “Zorba the Greek”.
Και αυτή η υπεραξία για την ελληνική οικονομία δεν περιορίστηκε στη δεκαετία του ΄60.
Το 1988 η ταινία «The Big Blue», γυρίζεται στην Αμοργό, αναδεικνύοντας την Κυκλαδίτικη ομορφιά. Ακόμη και σήμερα, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά, η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί σημείο αναφοράς για το αιγαιοπελαγίτικο νησί και τις τοποθεσίες οι οποίες προβλήθηκαν μέσα από την ταινία.
Το 2001 «Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλλι» με τους Nicholas Cage και Penelope Cruz γυρίζεται στην Κεφαλονιά, το 2003 η ταινία «Lara Croft: Tomb Raider» με την Αντζελίνα Τζολί στην Σαντορίνη, και το 2008 το «Mamma Mia», με την Μέριλ Στριπ στην Σκόπελο αποτελούν μεγάλες διεθνείς επιτυχίες, μεταφέροντας τη μοναδική εικόνα της Ελλάδας στα πέρατα του κόσμου αυξάνοντας ταυτόχρονα ΑΜΕΣΑ την τουριστική κίνηση στις περιοχές που γυρίστηκαν.
Υπολογίζεται ότι οι αφίξεις αλλοδαπών σε αυτές τις περιοχές ήταν αυξημένες περίπου κατά 14% μετά την προβολή αυτών των ταινιών σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά.
Είναι φανερό ότι ο κινηματογράφος, μπορεί να κάνει ελκυστική την εικόνα μιας χώρας, να ενισχύσει και να αναβαθμίσει το brand name της, να προσελκύσει επισκέπτες και να συμβάλλει καθοριστικά στην οικονομική της ανάπτυξη.
Από τη στιγμή, λοιπόν, που ο ελληνικός τουρισμός αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας με συνεισφορά 23% του ΑΕΠ το 2016, σημαντικό ζήτημα αποτελεί η περαιτέρω ανάπτυξή του μέσω της προσέλκυσης επισκεπτών, ιδίως κατά την περίοδο της χαμηλότερης ζήτησης, καθώς και της ανάπτυξης νέων δυναμικών τουριστικών προϊόντων.
Είναι προφανές όμως ότι η χώρα μας υστερεί -τα τελευταία ιδίως χρόνια- στην υιοθέτηση τέτοιων πολιτικών. Δεν αναλαμβάνει ανάλογες νομοθετικές και θεσμικές πρωτοβουλίες, ούτε στηρίζει εμπράκτως ιδιωτικές επενδύσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Και ιδίως οι ξένες κινηματογραφικές παραγωγές δεινοπαθούν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια κι έτσι ταινίες όπως ο “Αλέξανδρος” του Όλιβερ Στόουν γυρίζονται στα Σκόπια, η “Τροία” στην Μάλτα, το Μεξικό και το Μαρόκο, και οι “300” στη Βουλγαρία.
Πόσες, μα πόσες, χαμένες ευκαιρίες για αυτό τον τόπο!
Ελπίζουμε όχι πια άλλες χαμένες ευκαιρίες. Ελπίζουμε να γυρίσουμε σελίδα.
*Σκηνοθέτης – παραγωγός και καλλιτεχνικός διευθυντής Φεστιβάλ Αμοργού
