Επτά ενότητες, τριακόσιες σελίδες, πενήντα παραδοσιακές συνταγές, «μια βουτιά στην αγία καθημερινότητα της παραδοσιακής ζωής» όπως αναφέρει και ο Γιώργος Πίττας, συγγραφέας της νέας του πολυσέλιδης έκδοσης με τίτλο «Πάρος: Τόπος – Διατροφικός Πολιτισμός – Γαστρονομία».
ΝΤΕΠΥ ΧΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ (hiotopoulou@gmail.com)
“Τι ρόλο θα μπορούσε να παίξει ένα βιβλίο για τον διατροφικό πολιτισμό και την παραδοσιακή κουζίνα της Πάρου, σε μια κοινωνία της αφθονίας, όπου στο νησί βρίσκει κανείς όλα τα αγαθά του κόσμου, με τα εστιατόρια να κατακλύζονται από εδέσματα όλων των εθνικοτήτων και τύπων μαγειρικής;» αναρωτιέται στον πρόλογο της νέας του πολυσέλιδης έκδοσης, αυτή τη φορά αποκλειστικά για την Πάρο, ο Γιώργος Πίττας, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια αφιερώνει τον χρόνο του στην αξιοποίηση του γαστρονομικού πλούτου της Ελλάδας.
Κρατάω στα χέρια μου την πολυσέλιδη έκδοση, το τελευταίο εγχείρημα του κ. Πίττα, που έχει τον τίτλο «Πάρος: Τόπος – Διατροφικός Πολιτισμός – Γαστρονομία». Αυτόματα, ‘ταξιδεύω’, μα -που αλλού;-, στο κυκλαδίτικο νησί, την Πάρο!
«Η γαστρονομία ταυτίζεται με τον πολιτισμό της καθημερινότητας, παραμένοντας έτσι ο καλύτερος τρόπος για να διεισδύσει κανείς στην καρδιά ενός προορισμού» αναφέρει, μεταξύ άλλων, στον πρόλογό του ο συγγραφέας γαστρονομίας Γιώργος Πίττας. Και συμπληρώνει «το βιβλίο ανά χείρας, αφού κάνει μια γρήγορη περιδιάβαση σ’ έναν πολιτισμό που δεν υπάρχει πια, αλλά μας στέλνει μηνύματα, αναδεικνύει τα σημαντικότερα γαστρονομικά τοπόσημα της Πάρου και καταγράφει τη δυναμική κατάσταση του αγροδιατροφικού της τομέα».
Ας πάμε να τα ανακαλύψουμε!
Επτά ενότητες
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Πάρος: Τόπος – Διατροφικός Πολιτισμός – Γαστρονομία» ο κ. Πίττας που γνωρίζει την Πάρο εδώ και μισό αιώνα, προσεγγίσει τη γαστρονομία του νησιού, όχι μόνο ως μια γαστριμαργική εμπειρία αλλά και ως ένα ολοκληρωμένο παραγωγικό και κοινωνικό σύστημα, ως διατροφικό πολιτισμό, ως έναν τρόπο ζωής.
Επτά ενότητες με την πρώτη να είναι η Εισαγωγή που αναφέρεται στον τόπο, στον διατροφικό πολιτισμό, στη γαστρονομία γενικότερα, στη γαστρονομία σε συνάρτηση με τον τουρισμό, στην ελληνική κουζίνα καθώς και στη γαστρονομία των Κυκλάδων.
Δεύτερη ενότητα οι Φυσικοί Πόροι του τόπου, με αναφορές στην Πάρο και την ιστορία της, στους οικισμούς της, τους ανθρώπους της, στις καλλιέργειες και τα σημαντικότερα προϊόντα όπως οι ελιές, τα αμπέλια, το σιτάρι, τη βλάστηση και τα λουλούδια, τα άγρια χόρτα, τα βότανα και τα μυρωδικά, τα σύκα, τις ντομάτες, την κάπαρη, τα ψάρια και τα θαλασσινά.
Τρίτη ενότητα τα Σημάδια του τόπου, με τις χαρακτηριστικές πεζούλες του νησιού αλλά και τις ξερολιθιές, τα μονοπάτια, τα πατητήρια, τους ανεμόμυλους και τους χτιστούς φούρνους, τις κατοικιές και τις ψαρόβαρκες. «Η βάρκα είναι η γυναικεία παρουσία στο ανδροκρατούμενο σύμπαν των ψαράδων του Αιγαίου» γράφει χαρακτηριστικά στην ενότητα ‘Ψαρόβαρκες’ ο κ. Πίττας.
Τέταρτη ενότητα η Σύγχρονη ζωή, η οποία περιγράφει τον τρόπο που η Πάρος αξιοποιεί τα γαστρονομικά της αγαθά: τον τρύγο, τον οίνο, το ελαιόλαδο, το τυρί, τα παστά, το μέλι, τα παραδοσιακά γλυκά. Παράλληλα, αναφέρεται και σε δραστηριότητες όπου οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με την τοπική γαστρονομία μέσα από δρώμενα όπως τα πανηγύρια αλλά και η Γιορτή του Καράβολα η οποία γίνεται στο χωριό Λεύκες, το πρώτο Σάββατο μετά τον Δεκαπενταύγουστο και έχει εξελιχθεί στο σημαντικότερο πανηγύρι της Πάρου.
Πέμπτη ενότητα η Κουζίνα της Πάρου, όπου αναφέρεται στη γαστρονομία του νησιού, πριν την έλευση του μοντέρνου τρόπου ζωής και του τουρισμού. Οι γυναίκες μαγείρισσες αξιοποιούσαν όλον τον φυσικό πλούτο του τόπου τους, από τα ταπεινότερα αγριόχορτα έως τα σπανιότερα μανιτάρια και με τα περιορισμένα μέσα και υλικά που είχαν, δημιουργούσαν πλήθος εδεσμάτων.
50 παραδοσιακές συνταγές
Και φτάνουμε στην έκτη ενότητα του βιβλίου «Πάρος: Τόπος – Διατροφικός Πολιτισμός – Γαστρονομία» και στη σελίδα 151. Πενήντα (50) παραδοσιακές συνταγές που μαγειρεύονται σε σπίτια ή ταβέρνες του νησιού και είναι ενδεικτικές της φιλοσοφίας, του ήθους και της αισθητικής της παριανής γαστρονομίας.
Χωρίζονται σε σαλάτες, όσπρια και ορεκτικά (αγκινάρες με κουκιά, κολοκυθοκεφτέδες, ρεβιθοκεφτέδες, ρύζι με σέσκουλα, σαλάτα παριανή, φάβα κλπ.), κρέατα (κατσικάκι με προβάτσες, αρνάκι με αγκινάρες, κόκορας φρικασέ με κρεμμύδια, κουνέλι πατούδο, σαλιγκάρια στιφάδο κλπ.), ψαρικά και θαλασσινά (γούνα, σουπιά με μάραθα, αστακομακαρονάδα, αχινοί, χταπόδι με κοφτό μακαρονάκι κλπ.), και γλυκά (μυζηθροπιτάκια, πατατόπιτα, ραφιόλια, σαμωτά σύκα).
Λεύκες 1960 – 1980
Η έβδομη ενότητα φέρει τον τίτλο «Λεύκες 1960 – 1980, Το χρονικό της μεγάλης αλλαγής». Οι Λεύκες είναι ορεινό χωριό και απέχει 10 χλμ. από την πρωτεύουσα του νησιού – την Παροικιά- και 10 χλμ. από τη Νάουσα. Το χωριό είναι χτισμένο στο κέντρο του χωριό, σε υψόμετρο 250 μ., και είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στους Γάλλους τουρίστες.
Στην εν λόγω ενότητα, ο κ. Πίττας περιλαμβάνει στοιχεία και μαρτυρίες από συνεντεύξεις ανθρώπων που έζησαν εκείνη την εποχή και περιγράφουν τις αλλαγές που έγιναν στο χωριό μέσα στη δεκαετία 1960-1970.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι οι Λεύκες είναι το χωριό που αγάπησε ο συγγραφέας, το χωριό όπου παντρεύτηκε, στο μοναστηράκι του Άη Γιάννη του Καπαρού, «που είχε εξήντα χρόνια να τελέσει μυστήριο», όπου αγόρασε ένα σπίτι, όπου δημιούργησε – το 1994- ένα μικρό ξενοδοχείο, πρότυπο εναλλακτικού τουρισμού, όπου και λειτούργησε έως το 2022.
Είχα την τιμή να μου αφιερώσει ο κύριος Γιώργος Πίττας το νέο του βιβλίο, στη Σίφνο, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ Γαστρονομίας «Νικόλαος Τσελεμεντές»!
*
-Άλλη μια ενότητα, όγδοη, στο βιβλίο «Πάρος: Τόπος – Διατροφικός Πολιτισμός – Γαστρονομία», περιλαμβάνει έναν κατάλογο με 50 επαγγελματίες του νησιού, από διαφορετικά επαγγέλματα (ταβέρνες, ψαροταβέρνες, φούρνους, στέκια, αγορές) όπου κατά τη γνώμη του κ. Πίττα περιέχεται ό,τι πιο αντιπροσωπευτικό προσφέρει η Πάρος στον τομέα της γαστρονομίας.
-Το βιβλίο «Πάρος: Τόπος – Διατροφικός Πολιτισμός – Γαστρονομία» από τις εκδόσεις ‘Γαστρονομικές Κοινότητες Ελλάδος ΑΜΚΕ’ είναι αφιερωμένο «στους αγρότες, κτηνοτρόφους, τυροκόμους, οινοποιούς και ψαράδες που συντηρούν και ανανεώνουν το παριανό φυσικό περιβάλλον, στις νοικοκυρές που παραμένουν θεματοφύλακες της γαστρονομικής παράδοσης της Πάρου, σ’ όλους τους Παριανούς που βαστούν ζωντανό το ήθος και τις αξίες του τόπου, στους κατοίκους και τους επισκέπτες που τιμούν τον πολιτισμό του νησιού, και συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξή του».
