Η αρχαία λαξευμένη στους βράχους πολιτεία της Πέτρας, κληρονομιά των Ναβαταίων, η Δεκάπολις με τις δέκα ελληνορωμαϊκές πόλεις, η Μεδεβά – η πόλη των ψηφιδωτών- με την ελληνική ορθόδοξη εκκλησία του Αγ. Γεωργίου και το βυζαντινό ψηφιδωτό χάρτη των Αγ. Τόπων στο δάπεδό της, το όρος Νέμπο όπου πιθανολογείται ότι εκεί πέθανε και ετάφη ο προφήτης Μωϋσής, η Μάχαιρος (Makawir) όπου αποκεφαλίστηκε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, η Νεκρά Θάλασσα – το χαμηλότερο σημείο στη γη-, η Γέρασα – από τις καλύτερα διατηρημένες ρωμαϊκές επαρχιακές πόλεις του κόσμου-, τα Γάδαρα – γνωστά με την ονομασία Umm Qays- με την πανοραμική θέα στη λίμνη Τιβεριάδα (θάλασσα της Γαλιλαίας), το Βαπτιστήριο στον Ιορδάνη ποταμό όπου ο Ιωάννης βάπτισε τον Χριστό, το Αμάν – η αρχαία Φιλαδέλφεια- σημερινή πρωτεύουσα της Ιορδανίας. Και πόσα ακόμα…
Αποστολή – φωτογραφίες: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Μια χώρα με ιδιαίτερο πολιτισμό και εκπληκτικές αντιθέσεις, με φυσική ομορφιά, με ιστορικό και αρχαιολογικό πλούτο, μια χώρα εκεί όπου οι αρχαίες παραδόσεις συνυπάρχουν με το σύγχρονο τρόπο ζωής, η Ιορδανία, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για όλες τις μορφές τουρισμού.
Συνορεύει βόρεια με τη Συρία, ανατολικά με το Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία, δυτικά με το Ισραήλ ενώ νοτιοδυτικά βρέχεται από την Ερυθρά Θάλασσα. Το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας καταλαμβάνει η έρημος της Ιουδαίας, τα βουνά της είναι κυρίως χαμηλά ενώ ο Ιορδάνης ποταμός αποτελεί το φυσικό όριο της με τη Συρία.
Το αεροσκάφος τύπου Embraer 195 των Βασιλικών Ιορδανικών Αερογραμμών (Royal Jordanian Airlines) προσγειώνεται στο διεθνές αεροδρόμιο Queen Alia, το οποίο βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο αφού αναμένει να μετακινηθεί στο νέο σύγχρονο κτίριο που κατασκευάζει κυπριακή εταιρία.
«Καλώς ορίσατε στο Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας ή απλά Ιορδανία» μας υποδέχονται από τον Οργανισμό Τουρισμού Ιορδανίας και ο ελληνόφωνος ξεναγός μας Σαλίμ Σμπιτάνι που θα μας ακολουθεί κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στη χώρα.
Ο πληθυσμός στην Ιορδανία υπολογίζεται περίπου 6 εκ. άνθρωποι, εκ των οποίων οι μισοί είναι Παλαιστίνιοι έχοντας τα ίδια δικαιώματα με τους Ιορδανούς. Τα 2 εκ. κατοικούν στην πρωτεύουσα, το Αμάν, ενώ όσον αφορά τη θρησκεία, το 94% είναι μουσουλμάνοι και ένα 6% χριστιανοί ορθόδοξοι. Από το 2003 και μετά, στην Ιορδανία ζουν και αρκετοί Ιρακινοί (περίπου 500.000 στο Αμάν) οι οποίοι είναι πετυχημένοι επιχειρηματίες. Τελευταία, υπάρχει και μεταναστευτικό ρεύμα από Σύριους για τους οποίους έχουν φτιάξει καταυλισμούς κοντά στα σύνορα.
Εξερευνούμε τη χώρα των αντιθέσεων και διαπιστώνουμε ότι προσφέρει στους ταξιδιώτες ποικίλες μαγευτικές εικόνες, ασφάλεια και παραδοσιακή φιλοξενία.
Αμάν – σύγχρονη πόλη
Η πρωτεύουσα της Ιορδανίας είναι ένα πολυσύχναστο εμπορικό και διοικητικό κέντρο με σύγχρονα κτίρια, φαρδείς δρόμους, ξενοδοχεία γνωστών αλυσίδων, καλά εστιατόρια και lounge bars, μουσεία κ.ά.
Το Αμάν στην εποχή του Χαλκού ήταν γνωστό με την ονομασία Ραμπάτ Αμμούν (η Ραβάθ της Παλαιάς Διαθήκης), που σημαίνει «βασιλική πόλη» ή «πόλη των πηγών». Το 333 π.Χ. κυρίευσε την πόλη ο Μέγας Αλέξανδρος ενώ κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής περιόδου ο Πτολεμαίος Β’, ο Φιλάδελφος, την ξανάκτισε κατά το ελληνικό ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα και τη μετονόμασε Φιλαδέλφεια.
Το Αμάν αρχικά απλωνόταν πάνω σε επτά λόφους όπως η Ρώμη, ενώ τώρα καλύπτει τουλάχιστον 19 λόφους. Πρόκειται για μια πόλη με αντιθέσεις που αγκαλιάζεται από το Σιταντέλ (Ακρόπολη), ένα λόφο με τα ερείπια του ναού του Ηρακλή, ένα παλάτι Ομεϊάδων, μια βυζαντινή εκκλησία και ένα αρχαιολογικό μουσείο με κομμάτια που χρονολογούνται εδώ και 700.000 χρόνια. Δίπλα στο ναό υπήρχε κατά την αρχαία παράδοση κολοσσιαίο άγαλμα του Ηρακλή. Στους πρόποδες του λόφου βρίσκεται το Ρωμαϊκό θέατρο 6.000 θέσεων, το επιβλητικότερο ανάμεσα στα μνημεία της πόλης.
Το Αμάν χωρίζεται σε 8 κύκλους, όπου στον 1ο βρίσκεται η παλιά πόλη και η Rainbow Str. με εστιατόρια και in μοντέρνα μπαράκια με θέα την πόλη, στον 4ο είναι η κατοικία του πρωθυπουργού, στον 3ο και στον 5ο λειτουργούν ξενοδοχεία πολυτελών αλυσίδων ενώ αυτό που διαπιστώνουμε κατά την περιήγησή μας είναι η έντονη ανοικοδόμηση και η ώθηση του Αμάν σε νέο κέντρο εμπορίου της Μέσης Ανατολής. Η δε συνοικία Abdoun είναι από τις πλέον πλούσιες περιοχές του Αμάν με πολυτελή σπίτια και μοντέρνα εστιατόρια.
Δεκάπολις – οι Ελληνορωμαϊκές πόλεις
Η Δεκάπολις αποτελείται από δέκα ελληνορωμαϊκές πόλεις στα εδάφη της Βόρειας Ιορδανίας, της Συρίας και της Παλαιστίνης. Μια απ’ αυτές τις πόλεις είναι η Πέλλα (σημερινή Tahaqat Fahl) ενώ εξέχουσα σημασία έχει το Umm Qays – τα Γάδαρα- η πόλη της Καινής Διαθήκης, γνωστή από το θαύμα που πραγματοποίησε ο Ιησούς, όταν εξέβαλλε από τους δυο δαιμονισμένους τα δαιμόνια και τα ενέβαλε στους χοίρους οι οποίοι κατέπεσαν και πνίγηκαν στα νερά της Τιβεριάδας λίμνης. Τα Γάδαρα υπήρξαν σπουδαία ελληνιστική πόλη, χτισμένη σε στρατηγική θέση και εκεί, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζουν οι τάφοι, η Ακρόπολη, το θέατρο, η περίστυλη πλατεία, η κύρια εμπορική οδός κ.ά.
Κατά την επίσκεψή μας στο Umm Qays (Γάδαρα) επισκεπτόμαστε και το μουσείο, αγναντεύουμε την πανοραμική θέα προς την Ιορδανική κοιλάδα, τη Θάλασσα της Γαλιλαίας (Λίμνη Τιβερίας), το φαράγγι του ποταμού Γιαρμούκ και τα υψίπεδα του Γκολάν, γευματίζουμε παραδοσιακά πιάτα στο καφέ – εστιατόριο που λειτουργεί εντός του αρχαιολογικού χώρου και στη συνέχεια παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής.
Στη Νεκρά Θάλασσα
Η νύχτα μας βρήκε σε resort στη Νεκρά Θάλασσα, το χαμηλότερο σημείο της γης, 400 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ονομάστηκε Νεκρά Θάλασσα επειδή καμία μορφή ζωής δεν μπορεί να επιζήσει μέσα στο εξαιρετικά αλμυρό νερό της και δεν επιτρέπει σε κανένα αντικείμενο να βυθιστεί. Η περιεκτικότητα άλατος στη Νεκρά Θάλασσα κυμαίνεται περίπου στο 33% ενώ αντίστοιχα στους ωκεανούς δεν υπερβαίνει το 3%. Αυτό δημιουργεί άνωση με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να βουλιάξει κανείς στη Νεκρά Θάλασσα.
Επιχειρούμε να διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι την αίσθηση που δημιουργεί το νερό της, η δε φήμη της για ιαματικά νερά και θεραπεία σε διάφορες παθήσεις αληθεύει και πριν αφήσουμε τη χώρα, φροντίζουμε να προμηθευτούμε καλλυντικά αρίστης ποιότητας για το πρόσωπο και το σώμα. (σ.σ. εκτενές αφιέρωμα για τη Νεκρά Θάλασσα δημοσιεύτηκε στα «Ταξίδια» του ΑτΚ στις 14/10/12).
Το σημείο Βάπτισης και ο Ιορδάνης ποταμός
Σειρά έχει να επισκεφτούμε το σημείο Βάπτισης του Χριστού (Bethany), στον Ιορδάνη ποταμό, ο οποίος ρέει κατευθείαν προς νότο, σχηματίζει την ιχθυοτρόφο λίμνη Χουλέ, τη Σαμαχωνίτιδα ή Μερώμ, και από εκεί εκβάλλει στη λίμνη Τιβεριάδα, της οποίας όμως η επιφάνεια βρίσκεται 191 μ.κάτω από τη επιφάνεια της Μεσογείου. Συνεχίζοντας τον ρου από το νότιο άκρο της Τιβεριάδος, συνεχίζει με πολλούς ελιγμούς προς τη Νεκρά Θάλασσα διασχίζοντας την κοιλάδα Γωρ ή Αράμπα.
Το μήκος του ποταμού σε ευθεία γραμμή από τις πηγές του μέχρι των εκβολών του στη Νεκρά Θάλασσα είναι 220 χλμ., ενώ το πλήρες ανάπτυγμα του ρου υπερβαίνει τα 320 χλμ. Ο Ιορδάνης παρουσιάζει το μοναδικό στο κόσμο φαινόμενο της κλίσης του με δια φορά 914 μ. σε μήκος 220 χλμ., χωρίς να σχηματίζονται καταρράκτες. Εχει διπλή κοίτη, τη μία με μέσο πλάτος 2 χλμ. και τη δεύτερη περί το μέσο της πρώτης με μέσο πλάτος τα 30 μ.
Στο χώρο του σημείου Βάπτισης θα μας ξεναγήσει ο υπεύθυνος Eng. Rustom Mkhjian ο οποίος με ιδιαίτερα εκδηλωτικό τρόπο θα μας μιλήσει για την ιστορία της περιοχής. «Καλώς ορίσατε στην καρδιά των Αγίων Τόπων “τη Βιθανία πέραν του Ιορδάνου όπου ο Ιησούς εβαπτίσθη”», σ’ έναν τόπο όπου η αυθεντικότητά του είνα αγνή όπως οι μαρτυρίες από τα Ευαγγέλια, τους προσκυνητές και τους ταξιδιώτες που τον επισκέφτηκαν. Η ανατολική πλευρά του Ιορδάνη ποταμού ανήκει στην Ιορδανία ενώ η δυτική στο Ισραήλ. Πιστοί προσέρχονται στο σημείο και από τις δυο πλευρές, βρέχουν τα πόδια τους και φεύγουν με μια αγαλλίαση στην ψυχή τους!
Μάνταμπα – η πόλη των μωσαϊκών
Η Μεδεβά της Π. Διαθήκης είναι η μικρή πόλη της Μάνταμπα, σε απόσταση 30 χλμ. από το Αμάν. Η Μάνταμπα είναι η πόλη των ψηφιδωτών και γνωστή για τα βυζαντινά μωσαϊκά Ουμαγιάντ ενώ στη ορθόδοξη χριστιανή εκκλησία του Αγ. Γεωργίου βλέπουμε τον πρώτο διασωθέντα αυθεντικό χάρτη των Αγίων Τόπων από το 526 μ.Χ.
Δίπλα στη Μάνταμπα λειτουργεί και ορθόδοξο σχολείο, ένα από τα 13 συνολικά που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Αρχιμανδρίτη Ιννοκέντιου. Είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε τον πατήρ Ιννοκέντιο και να μάθουμε για το έργο που διατελεί στην Ιορδανία τα τελευταία 25 χρόνια.
Ο πατήρ Ιννοκέντιος ζει στην Ιορδανία 49 χρόνια και κύρια ασχολία του είναι τόσο οι εκκλησίες όσο και η παιδεία. «Το 1997 παρέλαβα 7 σχολεία με 1.600 παιδιά και 187 άτομα προσωπικό. Σήμερα, στην Ιορδανία, λειτουργούν 13 ορθόδοξα σχολεία (από νηπιαγωγείο ως λύκειο) στα οποία φοιτούν 6.000 μαθητές – μουσουλμάνοι και χριστιανοί- και υπάρχουν 800 άτομα προσωπικό» μας αναφέρει ο Αρχιμανδρίτης Ιννοκέντιος. Είναι δίγλωσσα σχολεία, μαθήματα γίνονται στα αραβικά και αγγλικά, είναι περιζήτητα σχολεία όπως μας αποκαλύπτει ο πατήρ Ιννοκέντιος, διότι το επίπεδο μάθησης είναι ανεβασμένο και επιπλέον γίνονται μαθήματα στα αγγλικά που είναι απαραίτητα για να μπορέσουν να βρουν δουλειά. Ουσιαστικά, τα τελευταία 15 χρόνια ξεκίνησε η ανοδική πορεία στα σχολεία της Ιορδανίας τα οποία ανήκουν στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.
Οσον αφορά την ελληνική γλώσσα ο πατήρ Ιννοκέντιος μας αποκαλύπτει ότι ξεκίνησε πιλοτικά να διδάσκει σε 37 άτομα – χριστιανούς και μουσουλμάνους- ένας δικηγόρος που μετακόμισε πρόσφατα στην Ιορδανία ενώ για την είσοδο της γλώσσας επισήμως στα σχολεία θα πρέπει να υπάρχουν 6 – 7 άτομα διδακτικό προσωπικό.
Αφήσαμε πίσω μας τη Μάνταμπα, αφού πρώτα γευματίσαμε στο παραδοσιακό και πολύ καλό εστιατόριο «Haret Jdoudna» και ύστερα από 9 χλμ. φτάσαμε στο όρος Νέμπο με το μνημείο του προφήτη Μωϋσή. Εκεί έχουν διασωθεί τα ερείπια εκκλησίας της οποίας το δάπεδο είναι καλυμμένο με θαυμάσια μωσαϊκά (σ.σ. βρίσκεται υπό συντήρηση) ενώ από το λόφο έχουμε πανοραμική θέα προς την κοιλάδα της Ιορδανίας, τη Νεκρά Θάλασσα ενώ στο βάθος διακρίνεται η Ιερουσαλήμ, η Ιερηχώ και η Βηθλεέμ.
Πέτρα – η «τριανταφυλλένια πόλη»
Στην άκρη της αραβικής ερήμου φωλιάζει η μυστηριώδη πόλη των αρχαίων Ναβαταίων, η ροδοκόκκινη πόλη Πέτρα. Πρόκειται για το πιο φημισμένο αξιοθέατο της Ιορδανίας όπου πάνω από 2.000 χρόνια χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο από τους νομάδες Ναμπάτες Αραβες, Βεδουΐνους που ήρθαν από το Βορρά.
Η Πέτρα από το 1985 είναι χαρακτηρισμένη ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO ενώ λέγεται ότι αποτελεί ένα από τα 7 σύγχρονα θαύματα του κόσμου. Υπάρχουν έντονα τα σημάδια της ελληνιστικής περιόδου και όπως φαίνεται και από το όνομα, η Πέτρα είχε δεχτεί την παρουσία των Ελλήνων, και αργότερα και των Ρωμαίων. Η Πέτρα περίπου τον 7ο αιώνα μ.Χ. χάθηκε από το χάρτη και παρέμεινε στην αφάνεια για περισσότερο από 1.700 χρόνια, έως ούτου την ανακαλύψει ο Ελβετός εξερευνητής John Lewis Burckhart το 1812.
Η ξενάγησή μας στην πόλη ξεκινάει νωρίς το πρωί, περνάμε την είσοδο και ύστερα από 600 μ. φτάνουμε στο φαράγγι (σικ) το οποίο έχει μήκος 1,3 χλμ., πλάτος 5 μ. και ύψος 200μ. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό, πραγματικά μας αφήνει άφωνους με την επιβλητικότητά του, όσο για το ξεχωριστό μνημείο της Πέτρας, το «Ελ Χάζνεχ» (Το Θησαυροφυλάκιο) αποτελεί ένα από τα κομψότερα απομεινάρια της αρχαιότητας το οποίο λαξεύτηκε σε μασίφ βράχο από την πλευρά του βουνού και έχει ύψος περίπου 50μ. και πλάτος 30μ.
Εκτός από το «Θησαυροφυλάκιο» έχουμε τη δυνατότητα να επισκεφτούμε εκατοντάδες άλλα κτίσματα όπως βασιλικούς τάφους, λουτρά, δεξαμενές, κατοικίες, τον ελληνιστικό ναό στο μοναστήρι El Deir, το ρωμαϊκό θέατρο του 1ου αιώνα π.Χ. χωρητικότητας 3.000 θέσεων κ.ά. Περπατάμε κάτω από τον καυτό ήλιο, χαζεύουμε τους καμηλιέριδες – ταξί που εξυπηρετούν τη διαδρομή από το «Θησαυροφυλάκιο» μέχρι εκεί που τερματίζει η πόλη, στο εστιατόριο, και αντίστροφα. Αγοράζουμε σουβενίρ από τους υπαίθριους πάγκους, κάνουμε στάση στα καφέ αναψυκτήρια (και έχουν ανοίξει πολλά από την τελευταία φορά που βρέθηκα στην Πέτρα), και κάποια στιγμή παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής. Μοναδική η Πέτρα, μοναδική εμπειρία που μένει ανεξίτηλη! Οσες φορές και αν την επισκεφτώ, πάντα κάτι θα υπάρχει να με εντυπωσιάσει…Εις το επανιδείν, Ιορδανία!!
Tips
– Η κοιλάδα Γουάντι Ραμ (Wadi Rum) με την χαρακτηριστική κόκκινη άμμο βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Ιορδανίας και απέχει γύρω στα 300 χλμ. από το Αμάν. Εχουν γυριστεί σκηνές από κινηματογραφικές ταινίες όπως «Ο Λώρενς της Αραβίας». Το Γουάντι Ραμ προσφέρεται για τουρίστες που αγαπούν την περιπέτεια, για πεζοπορία κατά μήκος των μονοπατιών αλλά και για σαφάρι με τζιπ ή με καμήλες.
-Τα μεσαιωνικά κάστρα στο Κεράκ και Σομπάκ κατά μήκος της Λεωφόρου του Βασιλιά είναι αυθεντικά φρούρια Σταυροφόρων. Το Κασρ Αμρα, το αινιγματικό Κασρ Καρανάχ, το ρωμαϊκό φρούριο που μετατράπηκε σε Ουμαγιάντ παλάτι – κατοικία στο Κασρ Ελ Χαλαμπάντ, το πεσμένο Κασρ Μουσάττα με θόλο από τούβλα, το ρωμαϊκό οχυρό από μαύρο βασάλτη είναι μερικά από τα «έρημα» μνημεία που αξίζει να επισκεφτείτε. Στο χωριό Ajlun (Αζλούν) βρίσκεται το κάστρο Καλάτ Ελ Ραμπάντ (1184), πάνω σε βουνοκορφή.
-Η Jearash (Γέρασα) είναι μια από τις καλύτερα διατηρημένες πόλεις και εκεί θα δείτε τη Νότια Πύλη, θα περάσετε από την Οβάλ Πλάζα, θα διασχίσετε την οδό με τις κολώνες μέχρι την Αψίδα του Θριάμβου η οποία χτίστηκε προς τιμήν του Αδριανού.
-Στο νότιο τμήμα της Ιορδανίας ξεχωρίζει η Ακαμπα η οποία βρέχεται από την Ερυθρά Θάλασσα με τον εντυπωσιακό βυθό της και τα κρυστάλλινα νερά. Η θέση της Ακαμπα είναι στρατηγική αφού αποτελεί πέρασμα από την Ασία στην Αφρική και την Ευρώπη.
-Κατά την παραμονή σας στη χώρα, γευτείτε αυθεντικά παραδοσιακά πιάτα όπως mutabbal (μελιτζάνα με ταχίνι και σος), tabouleh, kubbeh (μοιάζει με κεφτεδάκι), kifta (κρέας με σος ταχίνι και πατάτες), kebab κ.ά. Επίσης, διεθνή κουζίνα δοκιμάσαμε στο μοντέρνο και ταυτόχρονα αραβικό εστιατόριο «Vivid» στο οποίο δεν σερβίρεται αλκοόλ ενώ συνηθίζεται να καπνίζουν ναργιλέ.
-Για τη διαμονή σας λειτουργούν ξενοδοχειακές μονάδες γνωστών αλυσίδων όπως Four Seasons, Hyatt, Marriot, Sheraton, Movenpick, Crowne Plaza Hotels κ.ά. Στο Αμάν είναι και το «Landmark» και το πολυτελές και εντυπωσιακό Royal στον 3ο κύκλο, το Regency Palace Hotel Amman με το διάσημο εστιατόριο Τrader vics restaurant & Bar lounge κ.ά.
Info
– Η ώρα στην Ιορδανία είναι ίδια με την Ελλάδα. Εθνικό νόμισμα είναι το ιορδανικό δηνάριο (JD) με την ισοτιμία να είναι 1 ευρώ προς 0,92 JD ή αλλιώς 1 JD ισούται με 1,08 ευρώ.
– Από την Ιορδανία, αξίζει να αγοράσετε χειροτεχνήματα, κιλίμια από την Μάνταμπα, σκαλισμένο ξύλο ελιάς, κοσμήματα Βεδουΐνων, πετρώματα από την Πέτρα, παλιά ξίφη, χρωματιστή άμμο που πουλιέται σε βαζάκια, μπαχαρικά από το Αμμάν, καλλυντικά προϊόντα και άλατα μπάνιου από τη Νεκρά Θάλασσα τα οποία θα βρείτε και στα duty free του αεροδρομίου σε πολύ πιο οικονομικές τιμές.
-Για την είσοδο στη χώρα χρειάζεται διαβατήριο και η βίζα μπορεί να εκδοθεί κατά την άφιξή σας στην Ιορδανία. Για μεμονωμένους ταξιδιώτες κοστίζει 20 JD.
-Το εισιτήριο για την είσοδο στην Πέτρα είναι ιδιαίτερα τσουχτερό. Η μία μέρα κοστίζει 50 JD (54,19 ευρώ), οι δυο μέρες 55 JD και οι τρεις 60 JD. Η είσοδος για το σημείο Βάπτισης του Χριστού κοστίζει 12 JD.
– Πρόσβαση: Με Royal Jordanian Airlines μέσω Αθηνών, τέσσερις φορές την εβδομάδα (Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 16.20) με την πτήση να διαρκεί περίπου 2 ώρες. Αλλη επιλογή , με Turkish Airlines από Θεσσαλονίκη μέσω Κωνσταντινούπολης.
Το ρεπορτάζ είχε δημοσιευτεί στα “Ταξίδια” του “Αγγελιοφόρου της Κυριακής” στις 21 Οκτωβρίου του 2012, στο πλαίσιο δημοσιογραφικής αποστολής που διοργάνωσαν στην Ιορδανία, η Πρεσβεία της Ιορδανίας και το Προξενείο της Ιορδανίας στη Θεσσαλονίκη.
