Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές με διεθνή φήμη και ακτινοβολία. Γεννήθηκε στη Μονεμβασιά, το σπίτι του οποίου βρίσκεται στην είσοδο της Καστροπολιτείας, δίπλα στα τείχη.
Φωτογραφίες: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στη Μονεμβασιά την 1η Μαΐου του 1909, έγραψε περισσότερες από 100 ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, 9 μυθιστορήματα, 4 θεατρικά έργα και μελέτες με τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος», τον «Επιτάφιο» και τη «Ρωμιοσύνη» να είναι κάποια από τα σημαντικότερα ποιήματά του.
Η ποίηση του Γιάννη Ρίτσου επηρεάστηκε τόσο από τα βιώματά του, όσο και από τις κοινωνικές αναταραχές της χώρας. Μέσα στα ποιήματά του έχει βιώματα που αντλήθηκαν από τον Εμφύλιο Πόλεμο, τις εξορίες που υπέστη και από κάθε κοινωνικό, μικρό ή μεγάλο, έναυσμα που το δόθηκε, όπως για παράδειγμα το ποίημα του ο Επιτάφιος. Ο Ρίτσος μέσα στα ποιήματά του γίνεται άλλοτε ερωτικός κι άλλοτε βαθιά υπαρξιακός.
Το 1948 εξορίζεται στη Λήμνο και συγκεκριμένα στο Κοντοπούλι. Εκεί γράφει ασταμάτητα, όχι για να ξεχαστεί, αλλά για να καταγγείλει ανοιχτά τους βασανισμούς και τα μαρτύρια του σώματος. Τον Φεβρουάριο του 1949 ο ποιητής γράφει το Καπνισμένο Τσουκάλι, ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα της εποχής του.
Καπνισμένο Τσουκάλι
Και να αδελφέ μου που μάθαμε
να κουβεντιάζουμε ήσυχα και απλά.
Καταλαβαινόμαστε τώρα,
δεν χρειάζονται περισσότερα.
Και αύριο λέω θα γίνουμε
ακόμα πιο απλοί.
Θα βρούμε αυτά τα λόγια
που παίρνουνε το ίδιο βάρος
σ’ όλες τις καρδιές, σ’ όλα τα χείλη.
Έτσι να λέμε πια τα σύκα – σύκα
και τη σκάφη – σκάφη.
Κι έτσι που να χαμογελάνε οι άλλοι
και να λένε,
«Τέτοια ποιήματα,
σου φτιάχνουμε εκατό την ώρα.»
Αυτό θέλουμε και εμείς.
Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για
να ξεχωρίσουμε αδελφέ μου απ’ τον κόσμο.
Εμείς τραγουδάμε
για να σμίξουμε τον κόσμο.
…έχεις ακόμη να κλάψεις πολύ
ώσπου να μάθεις τον κόσμο να γελάει.
Γιάννης Ρίτσος
Το σπίτι του στη Μονεμβασιά
Στην Πελοπόννησο, συναντάμε τη Μονεμβασιά, ένα μικρό νησί που ενώνεται με την ενδοχώρα από μια στενή λωρίδα γης, μια γέφυρα μήκους 1.300 μ. που συνυπάρχει με το θαλασσινό στοιχείο του Μυρτώου Πελάγους. Μπαίνοντας στο βράχο από τη μοναδική είσοδο – «μόνη έμβαση» απ’ όπου και το όνομα της πόλης Μονεμβάσια, όπως τη λένε οι ντόπιοι – αρχίζει το ταξίδι στο παρελθόν, από τον 6ο αιώνα που κατοικήθηκε μέχρι και σήμερα.
Η οικογένεια του Γιάννη Ρίτσου ζούσε απέναντι από την Παναγία τη Χρυσαφίτισσα. Αργότερα εγκαταστάθηκε οριστικά, μετά τη γέννηση του Γιάννη, σε ένα σπίτι που αγόρασε ο πατέρας του Ελευθέριος στην είσοδο της καστροπολιτείας, δίπλα στα τείχη.
Το διώροφο σπίτι έχει αγοραστεί από το δήμο Μονεμβασιάς με σκοπό να δημιουργηθεί μουσείο. Στο εσωτερικό του σπιτιού υπάρχουν κάποια έπιπλα της κόρης του ποιητή Έρης Ρίτσου, ενώ ως μουσείο θα εμπλουτιστεί με έργα του, συλλογές του κτλ.
Η θέα από το μικρό μπαλκόνι της οικίας προς το Μυρτώο πέλαγος είναι ανεπανάληπτη ενώ στην είσοδο βρίσκεται η προτομή του μεγάλου ποιητή. Το σπίτι προς στιγμήν δεν είναι επισκέψιμο.
Ο Γιάννης Ρίτσος απεβίωσε το 1990 στην Αθήνα ενώ ο τάφος του βρίσκεται στη Μονεμβασιά.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Πελοπόννησος: Καστροπολιτείες, ψαροχώρια, τιρκουάζ νερά και κρασί Μαλβάζια (ΦΩΤΟ)
