Μπορεί, προς το παρόν, ο Βυζαντινός Πύργος Προσφορίου στην Ουρανούπολη, να είναι κλειστός, ωστόσο, ένα ταξίδι, μέχρι εκεί, εκτός – και εντός- του Πύργου, πάντα συγκινεί!
Της Ντέπυς Χιωτοπούλου + φωτογραφίες (hiotopoulou@gmail.com)
Και μόνο που τον βλέπεις, είτε από κοντά, είτε από μακριά, να στέκει την επιβλητική κορμοστασιά του, ατενίζοντας τον Σιγγιτικό κόλπο, στο λιμανάκι της Ουρανούπολης, σε συγκινεί!
Με κάποιον τρόπο είμαι «δεμένη» με την Ουρανούπολη’ θέλετε γιατί μας έφερναν από μικρά οι γονείς μας, εκεί στο «Αετών Μέλαθρον», θέλετε γιατί, έχω πάει, ξανά και ξανά, για ρεπορτάζ, θέλετε γιατί, έχω γνωρίσει ανθρώπους μέσω της δουλειάς μου, που η απλή γνωριμία κατέληξε σε φιλία; Είναι όλα μαζί, και το κάθε ένα χωριστά!
Στην Ουρανούπολη λοιπόν, στην Προ του Άθω περιοχή, στην τρίτη χερσόνησο της Χαλκιδικής, την πύλη του Αγίου Όρους, όπως την αποκαλούν.
Εκεί, στο λιμανάκι της, ο επιβλητικός πύργος της, ο Πύργος Προσφορίου. Σ’ αυτόν λοιπόν, ταξιδεύουμε, έστω, και αν, προς το παρόν είναι κλειστός.
Όπως ενημερώνει το debbiestravel.wordpress.com ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, Γιάννης Κανονίδης, «υπάρχει ένας φύλακας, ωστόσο περιμένουμε να γίνουν προσλήψεις, για να ξεκινήσουμε να τον λειτουργούμε».
Όπως ο ίδιος επισημαίνει στο debbiestravel.wordpress.com, οι υποψήφιοι προσληφθέντες βρίσκονται στο στάδιο αξιολόγησης από τον ΟΑΕΔ, ευελπιστώντας ότι η όλη διαδικασία οδεύει προς την ολοκλήρωσή τους. Έτσι ώστε, ο Πύργος, να ξεκινήσει να λειτουργεί και να είναι επισκέψιμος για το κοινό.
Και ας, μην ξεχνάμε, ότι βρισκόμαστε στα μέσα περί του Ιουνίου, τουρίστες δίνουν καθημερινά το «παρών» στην περιοχή, πόσοι ακόμη επισκέπτονται την Προ του Άθω Περιοχή, αυθημερόν, και όχι μόνο, και ο Πύργος είναι ερμητικά…κλειστός!
Ξενάγηση στο εσωτερικό του!
Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους και καλύτερα σωζόμενους μετοχιακούς πύργους της Χαλκιδικής.
Έχει ύψος 22μ., υπόγειο, ισόγειο και τέσσερις ορόφους ενώ αρχικά διέθετε ακόμη έναν τουλάχιστον όροφο.
Ο Πύργος ήταν το βασικό κτίριο του μετοχίου Προσφόριον της μονής Βατοπεδίου. Κτίστηκε κατά τον 14ο αιώνα. Το 1924 εγκαταστάθηκαν προσωρινά προσφυγικές οικογένειες από τη Μικρά Ασία, ενώ το 1928 εγκαταστάθηκε το ζεύγος Λωκ όπου και διέμειναν μέχρι το θάνατο τους (1952, 1982).
Το 1986 ο Πύργος μαζί με τον μπαρμπακά και τον αρσανά περιήλθε στην κατοχή του υπουργείου Πολιτισμού.
Εντός του Πύργου υπάρχουν εκθέματα προϊστορικά που έχουν βρεθεί στη Βόρεια Χαλκιδική, βυζαντινά και παλαιοχριστιανικά εκθέματα (κοσμήματα, νομίσματα, επιγραφή από το χωριό Βαρβάρα) κ.ά.
Στον πρώτο όροφο του μπαρμπακά γίνεται ενημέρωση για την ιστορία του Πύργου, για το μετόχι Προσφορίου, την προσφυγική Ουρανούπολη καθώς και για την τέχνη του χαλιού στην Ουρανούπολη.
Το ζεύγος Λωκ
Στο δεύτερο δωμάτιο υπάρχουν κάποια αντικείμενα του ζεύγους Λωκ – της Joice Nankivell και του Sydney Loch- και βεβαίως αναγράφεται η ιστορία τους. Με λίγα λόγια είχαν καταγωγή από την Αυστραλία, η Joice είχε ταλέντο στη συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων και ποιημάτων, γνωρίστηκε με τον Sydney συγγραφέα και δημοσιογράφο, και η γνωριμία τους κατέληξε σε γάμο στις 22 Σεπτεμβρίου 1919.
Το 1923 ήρθαν στη Θεσσαλονίκη με σκοπό να συνδράμουν στο έργο αποκατάστασης των προσφύγων από τη Μικρά Ασία και το 1928 πήγαν στην Ουρανούπολη για να βοηθήσουν όχι μόνο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας αλλά και να τους στηρίξουν ηθικά και ψυχολογικά.
Με τον ερχομό τους στην Ουρανούπολη, το 1928, εγκαταστάθηκαν πρώτα στην Αμμουλιανή, και στη συνέχεια σ’ έναν από τους χώρους του Πύργου. Επιδόθηκαν στο πλούσιο συγγραφικό τους έργο, καθώς θεωρούσαν τον Πύργο ως το καλύτερο καταφύγιο έμπνευσης, εξαιτίας της θέσης του «…στη σκιά του Αγίου Όρους».
Το 1954 πέθανε ο Sydney Loch, ενώ το χειμώνα του 1982, στα 95 της πέθανε η Joice και τάφηκε στο νεκροταφείο της Ουρανούπολης. Πλήθος κόσμου κατέφθασε για να τιμήσει τη «Μεγάλη Κυρία» όπως την αποκαλούσαν, τη γυναίκα που βοήθησε ένα χωριό και με αυτοθυσία προσέφερε τις υπηρεσίες της, χωρίς προσωπικό αντάλλαγμα, και με κίνητρο μόνο την αγάπη της για τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τα παιδιά.
Στον τρίτο και τέταρτο όροφο
Στον κυρίως Πύργο εκτίθενται –τουλάχιστον όταν τον είχα επισκεφτεί τελευταία φορά- τέσσερα αρχιτεκτονικά προπλάσματα από μεμονωμένα κτίρια και κτιριακά συγκροτήματα του Αγίου Όρους: η μονή Ξενοφώντος γύρω στα 1750, η μονή Ξενοφώντος γύρω στα 1900, το καθολικό της μονής Ξηροποτάμου του 1763 και η τράπεζα της μονής Μεγίστης Λαύρας του 16ου αιώνα.
Στον τρίτο όροφο υπάρχουν τρία δωμάτια με τζάκια, ενώ από τα δυο μπαλκόνια ατενίζουμε τη θέα στην περιοχή!
Στον τελευταίο όροφο βρίσκεται το εκκλησάκι, το οποίο ήταν αφιερωμένο στη μνήμη Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Από το μπαλκόνι, η θέα προς την προβλήτα είναι μοναδική!
Από τον Πύργο, όταν με το καλό θα ανοίξει τις πύλες του, θα έχετε μοναδική θέα προς το χωριό, την προβλήτα και τη γύρω περιοχή.
*Ένας ελάχιστος φόρος τιμής για το φίλο, που υπήρξε ένας από τους λόγους που αγάπησα την Ουρανούπολη, και κυρίως τον Πύργο Προσφορίου -την ψυχή του Πύργου-, τον Ανδρέα Λαζανά! Μας λείπεις Ανδρέα…
