Ταξιδεύουμε στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, στη Λέσβο, και επισκεπτόμαστε το Πλωμάρι, στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού, το οποίο είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού, μετά την πρωτεύουσα τη Μυτιλήνη.
Κείμενο – φωτ.: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
«Μπαλκόνι του Αιγαίου» το αποκαλούν και είναι ένας τόπος που συνδυάζει βουνό και θάλασσα, μοναδικά τοπία, βραβευμένες παραλίες με αμμουδιά και γαλανά νερά κ.ά.
Το Πλωμάρι όμως φημίζεται και για το ούζο του, αφού τα περισσότερα ποτοποιεία στο νησί (15 στο σύνολο) μοιράζονται μεταξύ Πλωμαρίου και Μυτιλήνης, ενώ λένε ότι το ούζο Πλωμαρίου είναι πιο δυνατό απ’ αυτό της Μυτιλήνης. Το νησί της Λέσβου αποτελεί δε τον κυριότερο παραγωγό του ελληνικού ούζου.
Η παραγωγή του ούζου άρχισε στην Ελλάδα στα μέσα του 1850 και η ακμή της σημειώθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα. Το 1932, οι παραγωγοί ούζου ανέπτυξαν τη μέθοδο της απόσταξης χρησιμοποιώντας τους αποστακτήρες χαλκού.
Η διαδικασία παραγωγής και το μουσείο ούζου
Κατά την παραμονή μας στο Πλωμάρι, επισκεπτόμαστε το πολύ ενδιαφέρον μουσείο ούζου της ποτοποιείας «Βαρβαγιάννη» που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού.
Ήταν γύρω στα 1860 όταν ο Ευστάθιος Ι. Βαρβαγιάννης φθάνει στο Πλωμάρι, με την εμπειρία και τη γνώση της απόσταξης από την Οδησσό της Ρωσίας. Στο Πλωμάρι, εκείνη την εποχή, η βιομηχανική παραγωγή βρισκόταν σε έξαρση και το διεθνές εμπόριο άνθιζε. Το λιμάνι έσφυζε από ζωή και πολλά προϊόντα ταξίδευαν ως την άκρη της γης. Σ’ αυτόν τον τόπο, ο Ευστάθιος Βαρβαγιάννης ξεκίνησε τη διαδικασία της πρώτης απόσταξης και την παραγωγή της άριστης ποιότητας ούζου.
Στις μέρες μας, πέμπτη γενιά της οικογένειας Βαρβαγιάννη, ο Στάθης Βαρβαγιάννης και η αδελφή του Βάγια, πιστοί φύλακες της παράδοσης, επιλέγουν αγνά, φυσικά υλικά και παρακολουθούν με φροντίδα τη διαδικασία απόσταξης που γίνεται με τον παλιό, παραδοσιακό τρόπο.
Καθοριστικό ρόλο για το ούζο παίζει το γλυκάνισο, φυτό το οποίο όταν φτάσει στην τέλεια ωρίμανσή του, το μαζεύουν, το δένουν σε μικρά δεμάτια και το ξεραίνουν τη σκιά. Ακολουθεί το «δριμώνισμα», χειρονακτική διαδικασία όπου ξεχωρίζουν τον καρπό από τα κοτσάνια, και για την αποθήκευσή του χρησιμοποιούν σακιά από φυτικές ίνες.
Η βάση για την παραγωγή του ούζου είναι το οινόπνευμα, το οποίο είναι 100% καθαρή αιθυλική αλκοόλη από σταφίδα.
Από κει και έπειτα, το μείγμα μπαίνει σε καζάνια απόσταξης και αποστάζεται τρεις φορές ενώ πριν το απόσταγμα καταλήξει στις φιάλες αναμειγνύεται αργά με το κρυστάλλινο νερό το οποίο παίρνουν από την περιοχή της Καρίνης.
Εκτός από το γλυκάνισο, το οινόπνευμα και το ξεχωριστό νερό, χρησιμοποιούν κι άλλα αρωματικά φυτά ενώ, σύμφωνα με τον Στάθη Βαρβαγιάννη, αυτό που κάνει το ούζο Βαρβαγιάννη ιδιαίτερο είναι το ότι «βάζουμε τα τσουβάλια με το γλυκάνισο στη θάλασσα για καλύτερο άρωμα».
Στο μουσείο ούζου που βρίσκεται δίπλα στα αποστακτήρια της εταιρίας, η κα. Βάγια μας δείχνει τα πρώτα εργαλεία που χρησίμευαν για την εμφιάλωση και την επικόλληση της διάσημης Μπλε ετικέτας καθώς και παλιούς χάλκινους αποστακτήρες όπου, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζει το πρώτο καζάνι απόσταξης που κατασκευάστηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1858 και σ’ αυτό γεννήθηκαν οι μυστικές συνταγές της οικογένειας Βαρβαγιάννη.
Info
- Το Πλωμάρι απέχει 41 χλμ. από τη Μυτιλήνη και εκτός από το ούζο του φημίζεται και για την πανέμορφη παραλία του Αγ. Ισίδωρου με ψιλό χαλίκι, τη Μελίντα κολπίσκος, το Αμμουδέλι αμμώδης παραλία, την Αγ. Βαρβάρα με βραχώδη παραλία κ.ά.
- Η ποτοποιεία Βαρβαγιάννη παράγει 1.700 λίτρα ούζου την ημέρα εφόσον λειτουργούν 3-4 αποστακτήρες. Το προϊόν εξάγεται σε 18 χώρες, οι δε τύποι που παράγονται είναι το ούζο Βαρβαγιάννη Μπλε (46% βαθμούς), το Πράσινο (42% βαθμούς) με την απαλή του γεύση, η Αφροδίτη (48% βαθμούς) ξηρό και μεστό στη γεύση και το Εύζων (47% βαθμούς) απεριτίφ. Το μουσείο ούζου λειτουργεί 09.00 – 16.00 (τηλ. 22520/ 32.741, 33.300, info@barbayanni-ouzo.com).
- Κατά την παραμονή σας στο Πλωμάρι, αξίζει να επισκεφτείτε και το μουσείο σαπωνοποιίας το οποίο στεγάζεται στο Πολύκεντρο και εκεί εκτίθενται εργαλεία παραγωγής σαπουνιού, σφραγίδες ξύλινες και μεταλλικές, ξηραντήρια, ζυγαριές, καζάνια, συσκευασίες και περιτυλίγματα σαπουνιών, ετικέτες, φωτογραφίες κ.ά. (τηλ. 22520/ 32.320).
- Στο Πλωμάρι, πρόσφατα, έχει συσταθεί τουριστικός φορέας ανάπτυξης καθώς και Αγροτουριστικός Μεταποιητικός Συνεταιρισμός Γυναικών (τηλ. 22520/ 31.033). Λειτουργούν ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
