Ανηφορίζοντας για τον Αγιο Δημήτριο στον ορεινό όγκο του νομού Πιερίας, ο ουρανός είναι σταχτύς, ρίχνει τις πρώτες σταγόνες που γίνονται πιο δυνατές, μα ταυτόχρονα ξεπροβάλλει και ένας λαμπερός ήλιος.
Ενα υπέροχο ουράνιο τόξο μας αγκαλιάζει με τα πανέμορφα χρώματά του, και μαζί μ’ αυτά γεμίζει χρώματα και η ψυχή μας!!
Αποστολή – φωτογραφίες: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Η πρόσκληση από την αντιπεριφέρεια Πιερίας για μια περιήγηση στον ορεινό όγκο του νομού με στόχο την προώθησή του, μου έδωσε την ευκαιρία να βρεθώ για άλλη μια φορά στην περιοχή και συγκεκριμένα στα ήσυχα χωριά του Αγίου Δημητρίου και της Πέτρας Ολύμπου.
Φτάσαμε απόγευμα στον Αγιο Δημήτριο, και ύστερα από το υπέροχο ουράνιο τόξο που συναντήσαμε στη διαδρομή μας, μας υποδέχτηκε το χιόνι και στη συνέχεια το χαλάζι. Ωραίες εναλλαγές του καιρού!! Καταλήξαμε στον παραδοσιακό ξενώνα «Δημάτης», στον Λάζο και τη Γιώτα, την Μαριάννα και τον Θανάση και τον γιο τους Γιώργο, αλλά και τη γιαγιά Κατίνα, που ψήνει ζυμωτό ψωμί στον ξυλόφουρνο, που φτιάχνει και νοστιμότατες παραδοσιακές πίτες και σερβίρονται λαχταριστές μαζί με το πλούσιο πρωινό. Είναι μια οικογενειακή επιχείρηση, οι γυναίκες μαγειρεύουν τα γευστικότατα φαγητά, οι άντρες ψήνουν, σερβίρουν, πηγαίνουν στη φάρμα, όπου εκτρέφουν αγριογούρουνα και ελάφια, τώρα πια μονάχα για δική τους χρήση, όπως μου λέει ο Λάζος.
Η οικογένεια Δημάτη είναι από μόνη της μια ιστορία: ο παππούς ο Κώστας, από το 1928, είχε ένα μαγαζί που λειτουργούσε και ως χάνι, το 1955 ο κυρ Γιώργος και η Κατίνα – γονείς του Λάζου και του Θανάση- πήραν το σημερινό κτίσμα που βρίσκεται η επιχείρηση, επάνω ήταν το πατρικό τους και κάτω λειτουργούσε ως χάνι – ταβέρνα. Το 1982 πήρε το μαγαζί τη σημερινή του μορφή ενώ επτά χρόνια αργότερα έφτιαξαν από πάνω και τον ξενώνα. Το 2005 ανακαίνισαν το εστιατόριο και το 2011 και τα δωμάτια.
Κατά τη διάρκεια της διήμερης παραμονής μας στον Αγιο Δημήτριο είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον πρόεδρο του χωριού Τάκη Σκαμπαρδώνη, να τριγυρίσουμε στο χωριό, να γνωρίσουμε παραδοσιακά επαγγέλματα.
Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 820 μ. και ατενίζει τη βορειοδυτική πλευρά του Ολύμπου. «Οι μόνιμοι κάτοικοι είμαστε 520 εκ των οποίων οι 150 περίπου νεότεροι σε ηλικία» μου αναφέρει ο πρόεδρος Τάκης Σκαμπαρδώνης ενώ όσον αφορά τις ασχολίες των κατοίκων «ασχολούνται με την κτηνοτροφία, τη γεωργία (καπνά, φασόλια, πατάτα, καρύδια, κάστανα, κεράσια), παρ’ όλα αυτά για το λόγο ότι μειώνεται η καλλιέργεια του καπνού, μπαίνουμε σε αναδιάρθρωση των καλλιεργειών που τις γνωρίζουμε» τονίζει ο κ. Σκαμπαρδώνης αναφέροντας τα κεράσια, τα αρωματικά φυτά (τσάι Ολύμπου, ρίγανη κ.ά.), το μέλι Πιερίας.
Στο χωριό υπάρχει διθέσιο δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο στα οποία πηγαίνουν 24 παιδάκια. Γυμνάσιο, Α’ και Β’ Λυκείου πηγαίνουν στην Κάτω Μηλιά (περίπου 15 χλμ.) και Γ’ Λυκείου στην Κατερίνη (33 χλμ.).
Στην «πιάτσα», όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το κέντρο του χωριού, είναι το σχολείο, δίπλα η εκκλησία του Αγ. Δημητρίου και στην οποία θα μας πει την ιστορία της ο πατήρ Αθανάσιος. «Ο ναός είναι από το 1420 -1430, κάποτε υπήρχε μοναστήρι, και εδώ ήταν το καθολικό της μονής» αφηγείται ο πατήρ Αθανάσιος ο οποίος αναφέρθηκε και στο τέμπλο το οποίο έχει αλλαχτεί τρεις φορές ενώ υπάρχουν και χειρόγραφα και παλιές εικόνες του 1480, 1520 και 1530 τα οποία, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο πατήρ Αθανάσιος «είναι ο θησαυρός της Μητρόπολης Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος».
Στο χωριό υπάρχουν και 4 – 5 καφενεία με δημοφιλέστερο του «Πάπα», απέναντι από την εκκλησία, με τον ήχο του κλαρίνου ν’ ακούγεται από το πρωί!
Οι κύκλες και τα σαμάρια
Επόμενη στάση στην ταβέρνα – κρεοπωλείο «Κορφοβούνι» (τηλ. 23510/ 84.343) στην είσοδο του χωριού, εκεί όπου ο κυρ Θανάσης Ντανάς θα μας δείξει πώς έφτιαχναν τις κύκλες – τα παραδοσιακά χιονοπέδιλα δηλαδή-, τις οποίες φορούσαν για να πηγαίνουν για κυνήγι και να περπατούν χωρίς πρόβλημα πάνω στο χιόνι. «Τις χρησιμοποιούσαμε τη δεκαετία του ’20 και ’30 για να πηγαίνουμε για κυνήγι, για κουνάβια, όπου πουλώντας 2-3 έπαιρνες τότε δυο βόδια, σημερινή αξία ενός τρακτέρ» μας εξηγεί ο κυρ Θανάσης ο οποίος ταυτόχρονα φτιάχνει την κύκλα, το υλικό της οποίας είναι από ξύλο κρανιάς και σκοινί που δένεται και δημιουργεί ένα πλέγμα.
Ωραία τα λες κυρ Θανάση, ας πιούμε και ένα τσιπουράκι με έναν ωραίο μεζέ, και ας συνεχίσουμε για τον κυρ Νίκο Γατσιό που μέχρι πρόσφατα έφτιαχνε σαμάρια. Δυο με τρεις ημέρες του έπαιρνε συνήθως του κυρ Νίκου να φτιάξει ένα σαμάρι, για το οποίο χρησιμοποιούσε ξύλο από οξιά, μηλιά, και δέρμα από κατσίκι το οποίο ήταν πιο ανθεκτικό, και επομένως πιο ακριβό, απ’ αυτό του αρνιού. «Και πόσο κόστιζε ένα σαμάρι κύριε Νίκο;» «Ε, αναλόγως το σαμάρι και το μέγεθος του ζώου, μπορεί να κόστιζε και 250 και 500 ευρώ» λέει χαρακτηριστικά ο κος Γατσιός.
Στην Πέτρα Ολύμπου
Σε απόσταση 19 χλμ. από τον Αγιο Δημήτριο Πιερίας φτάνουμε στην Πέτρα Ολύμπου, σε υψόμετρο 550 μ.
Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία «Πέτρα Ολύμπου Νομού Πιερίας» των Βασίλη Τουλίκα και Πέτρου Βλαχάκου το παλιό όνομα του χωριού ήταν Λόκοβη, τοπωνύμιο πιθανόν σλάβικης προέλευσης το οποίο σχετίζεται με την εγκατάσταση του σλαβικού φύλου των Σαγουδάτων στην περιοχή. Μάλιστα, παλαιότερη ονομασία Λόκκοβι αναφέρεται και για τον Ταξιάρχη Χαλκιδικής.
Πρώτα θα επισκεφτούμε το χώρο που κάποτε ήταν ιερά μονή, στη συνέχεια μετατράπηκε σε θεραπευτήριο (λόγω του πολύ καλού κλίματος) ενώ αργότερα λειτούργησε ως ψυχιατρείο (έως το 2004).
Σύμφωνα, πάντα με την παραπάνω βιβλιογραφία, η Ιερά Μονή Πέτρας αναφέρεται από τον Ιωάννη Κατακουζηνό ενώ από διάφορους ερευνητές και περιηγητές έχει υποστηριχθεί ότι ιδρύθηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β’ Παλαιολόγου (1282 – 1328). Ηταν δε χτισμένη σε περίοπτη θέση, στην είσοδο των Στενών της Πέτρας, με θέα στην πεδιάδα της Κατερίνης.
Η ιερά μονή Πέτρας είχε μια συνεχή ιστορική παρουσία και συμμετείχε ενεργά στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες ενώ οι μοναχοί με τις ενέργειές τους απέδειξαν ότι στόχος τους ήταν η απελευθέρωση της περιοχής.
Κάτι που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ιερά μονή είναι η βυζαντινή εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου από το 1134 η οποία καταστράφηκε και στη θέση της χτίστηκε μεταβυζαντινός ναός το 1608 με βάση μια μεγαλογράμματη επιγραφή εγκαινίων ναού, η οποία μεταθέτει πολύ νωρίτερα τη χρονολογία ανέγερσής του, από το 1754 που είχε υποστηριχθεί παλαιότερα.. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν δυο εικόνες της Παναγίας του 16ου αιώνα ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει η μαρμάρινη εικόνα του Αγίου Δημητρίου, μέσα στο Ιερό, η οποία χρονολογείται μεταξύ 1280 – 1325.
Φτάνουμε στο κέντρο του χωριού, επισκεπτόμαστε την εκκλησία του Αγ. Γεωργίου και στη συνέχεια καταλήγουμε στο ταβερνάκι (σ.σ. διαθέτει και δωμάτια πάνω από την ταβέρνα) του Γιάννη Μπέζα «Ο Ολυμπος» για ένα τσιπουράκι και νοστιμότατα μεζεδάκια, τουρσιά και παστά, φασόλια φούρνου, ψητά και κοκορετσάκι στη σούβλα (τηλ. 23510/ 79.073).
Αποχαιρετούμε τον ορεινό όγκο της Πιερίας, τον Αγιο Δημήτριο και την Πέτρα Ολύμπου με τις καλύτερες εντυπώσεις. Η θετική ενέργεια και η δύναμη, τόσο του Ολύμπου όσο και των Πιέριων Ορέων αλλά και του Τίταρου, μας γεμίζει με αισιοδοξία, ελπίδα, χαρά και…χαμόγελο!!
Δημάτης
Ο ξενώνας «Δημάτης» διαθέτει 13 δωμάτια, πρόσφατα ανακαινισμένα με «ζεστή» διακόσμηση, κλινοσκεπάσματα Cocomat, ενώ τα 9 διαθέτουν και τζάκι. Ενα δωμάτιο έχει και σάουνα και ένα άλλο τζακούζι. Το πλούσιο πρωινό περιλαμβάνει χειροποίητες πίτες και μαρμελάδες, μέλι Πιερίας, ομελέτα, τραχανά, ρυζόγαλο, κέικ, φυσικό χυμό πορτοκάλι, καφέ, τσάι Ολύμπου!
Στο δε εστιατόριο δοκιμάζουμε κυνήγι από τη φάρμα που εκτρέφουν οι ίδιοι. Κρασάτο αγριογούρουνο μαριναρισμένο σε κόκκινο κρασί, εξαιρετικά μπριζολάκια αγριογούρουνο ψημένα στη σχάρα, ελάφι μαγειρεμένο στη γάστρα, αλλά και τηγανιά, λουκάνικα με ή χωρίς πράσα, φασόλια και φασολάδα, ψητά στη σχάρα, σαλάτες, μανιτάρια, μανούρι με σουσάμι και μέλι, σύκο και ρόδι κ.ά. Το φαγητό συνοδεύεται από ζυμωτό ψωμί, πίνουμε κρασί «Δημάτης» και για επιδόρπιο σιμιγδαλένιο χαλβά, κυδώνι ψητό κ.ά. (τηλ. 23510/ 84.202, 84.350).
Κτήμα Μπέλλου
Το «Κτήμα Μπέλλου» του Λάζαρου και της Θεοδώρας το συναντούμε σε απόσταση 3 χλμ. έξω από τον Αγ. Δημήτριο. Το μακεδονικής αρχιτεκτονικής κτίριο βρίσκεται στον τρίτο χρόνο λειτουργίας του και είναι κατασκευασμένο με πέτρα και ξύλο. Εκτείνεται σε μια έκταση 43 στρ. και αποτελείται από πέντε αυτόνομα σπιτάκια (το ένα μεζονέτα) και 6 δωμάτια, με όμορφη διακόσμηση και όλες τις σύγχρονες ανέσεις. Το «Κτήμα Μπέλλου» έχει αγρόκτημα με αρωματικά βότανα, φράουλες κ.ά., υπάρχει πισίνα για τους καλοκαιρινούς μήνες, μικρό συνεδριακό χώρο ενώ κατά καιρούς φιλοξενεί και εκθέσεις καλλιτεχνών. Το πρωινό του είναι σπιτικό φτιαγμένο με αγνά παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής. Στα συν του Κτήματος το πρόσφατο βραβείο «International Hotel Awards Europe» για το 2012 – 2013 στην κατηγορία Small Hotels. Και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Λάζαρος Μπέλλος «αυτό που μας δίνει κουράγιο είναι η αληθινή ανθρώπινη σχέση, και πάνω σ’ αυτή συνεχίζουμε»!
Στο δε εστιατόριο δοκιμάσαμε νοστιμότατο χοιρινό φιλέτο λαιμού στη γάστρα με κροκέτες μήλου και αρωματικά βότανα Ολύμπου, βιολογικό μοσχαράκι ελιά κοκκινιστό σε πλιγούρι λαχανικών – κουρκουμά, βουνίσια γιαουρτάδα με μπιφτεκάκια σε σπιτική λαγγίτα, λουκάνικα αγριογούρουνο με πουρέ φάβας, καραμελωμένα κρεμμύδια και πιιπέρια, πίτα του βοσκού με κιμά αγριογούρουνο, πολύ νόστιμη και η πίτσα ενώ για επιδόρπιο γιαούρτι με γλυκό σταφύλι και μήλο. Κι όλα αυτά, υπό τους ήχους του πιάνου που συντροφεύει τους επισκέπτες, κάθε Σάββατο. (τηλ. 23517/ 70.021).
Info
- Απόσταση: Από Θεσσαλονίκη ακολουθείτε την εθνική οδό Θεσσαλονίκης – Αθηνών, βγαίνετε στο ύψος της Κατερίνης και συνεχίζετε για χιονοδρομικό κέντρο Ελατοχωρίου και Ελασσόνα. Για τον Αγ. Δημήτριο Πιερίας θα διανύσετε συνολικά 99 χλμ. ενώ για την Πέτρα 94 χλμ.
- Η περιοχή προσφέρεται για όλες τις εποχές του χρόνου και μάλιστα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ιδανική για τους λάτρεις της πεζοπορίας και γενικότερα της φύσης.
- Από τον Αγιο Δημήτριο ακολουθώντας το δρόμο για το χωριό Καλύβια (20 χλμ.), συνεχίζετε για το καταφύγιο Χρηστάκη (+ 15 χλμ. χωματόδρομος). Από κει, σε δυόμιση περίπου ώρες φτάνετε στην κορυφή του Μύτικα, στον Ολύμπο.
- Αλλες διαδρομές είναι το Λιβάδι Ολύμπου (14 χλμ.), το χιονοδρομικό κέντρο Ελατοχωρίου, η διαδρομή από τα Φωτεινά στα Σκοτεινά (12 χλμ. χωματόδρομος), από Πέτρα για Κοκκινοπηλό (20 χλμ. χωματόδρομος), από Πέτρα για τον αρχαιολογικό χώρο του Δίον, η Ανω Μηλιά κ.ά.
