Ένα ταξίδι δύσκολο, απαιτητικό αλλά μοναδικό! Ένα ταξίδι από το Κασμίρ στο Λαντάκ, που δίνει την αίσθηση ότι απομακρύνεσαι από τη Γη και πλησιάζεις τη Σελήνη. Ένα ταξίδι τετρακοσίων τριάντα πέντε χιλιομέτρων που διαρκεί δυο ημέρες! Ο δρόμος από το Σρίναγκαρ στο Λε θεωρείται από τους συναρπαστικότερους σ’ όλο τον κόσμο…
Κείμενο + φωτογραφίες: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Ο χτύπος του τηλεφώνου μια καθημερινή ημέρα ρουτίνας στις αρχές του Σεπτέμβρη ήταν διαφορετικός από το συνηθισμένο. “Τι λες Ντέπυ μου για ένα ταξίδι, στα Ιμαλάια; Από το Κασμίρ στο Λαντάκ, μια από τις δυσκολότερες αλλά και ομορφότερες διαδρομές του κόσμου”.
Από τη λέξη “δυσκολότερες” γαντζώθηκα και η απάντηση μου δεν ήθελε και πολύ σκέψη, ήταν αφοπλιστικά θετική. Η έκδοση βίζας και εισιτηρίων και η εξασφάλιση της διαμονής για την πρώτη νύχτα στη Σρίναγκαρ είχαν ήδη ετοιμαστεί, το ίδιο και οι βαλίτσες μαζί και ο φωτογραφικός σάκος.
Θεσσαλονίκη Αθήνα, Αθήνα Μπαχρέιν, Μπαχρέιν Μάσκατ, Μάσκατ Δελχί, Δελχί Σρίναγκαρ, ένα ταξίδι που ξεκίνησε στις 7 το πρωί μιας Κυριακής και έφτασε στον προορισμό του στις 11 το πρωί της επομένης.
Στο αεροδρόμιο του Σρίναγκαρ εντύπωση κάνουν τα τρακτέρ, τα οποία είναι αυτά που μεταφέρουν τις βαλίτσες μας από το αεροσκάφος στους κυλιόμενους ιμάντες του αεροδρομίου. Εκεί θα μας παραλάβει ο Ναζίρ ο ξεναγός μας, ο άγγελος φύλακας μας για όλες τις υπόλοιπες μέρες.
Σρίναγκαρ, η θερινή πρωτεύουσα της ινδικής επαρχίας Τζαμού-Κασμίρ, μια πόλη χτισμένη στα 1.270μ. η οποία περιβάλλεται από όρη αλλά και την πανέμορφη λίμνη Νταλ. Τη διασχίζει ο ποταμός Τζέλουμ και θυμίζει περισσότερο πακιστανική πόλη παρά ινδική. Τα σπίτια στην παλιά πόλη είναι παλιά, ξύλινα και μοιάζουν με σαλούν. Κόσμος πηγαίνει και έρχεται, στην πλειοψηφία του είναι μουσουλμάνοι, γυναίκες καλυμμένες με μαύρα τσαντόρ, μονάχα τα μάτια τους φαίνονται, μοτοποδήλατα, παλιά αυτοκίνητα, φορτηγά, αγελάδες, ένα συνονθύλευμα στο κέντρο του Σρίναγκαρ.
Να και η περίφημη λίμνη Νταλ με τα καραβόσπιτα το ένα πλάι στ΄ άλλο, τα πλωτά ξύλινα σπίτια που εκτελούν χρέη ξενοδοχείου. Δεν νοείται να επισκεφτεί ο τουρίστας το Σρίναγκαρ και να μην διανυχτερεύσει έστω και για μια νύχτα σε καραβόσπιτο.
Επιβιβάζεσαι στη πλωτή βάρκα-σικάρα τις ονομάζουν οι ντόπιοι-και ο βαρκάρης σε μεταφέρει στο πλωτό ξενοδοχείο που έχεις επιλέξει. Η κάθε στιγμή και μια ξεχωριστή εμπειρία, από το τρόπο μετακίνησης στο πλωτό ξενοδοχείο, μέχρι τα παζάρια πάνω στη σικάρα και τις αγορές σε αυθεντικά κασμίρια. Μα βρισκόμαστε στην πηγή, κασμίρια δεν θα αγοράσουμε!
Σρίναγκαρ – Καργκίλ σε 10 ώρες
“Πρέπει να ξεκινήσουμε νωρίς το πρωί, όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο” μας το επισημαίνει αρκετές φορές ο Ναζίρ. Και αυτό γιατί ο δρόμος είναι στενός και ιδιαίτερα δύσκολος, έχει πολλά φορτηγά που μετακινούνται προς την επαρχία του Λαντάκ, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κομβόι και η προσπέραση να θεωρείται αδύνατη για πολλά πολλά χιλιόμετρα.
Μέχρι τον Οκτώβριο του 1947 το Κασμίρ με το Πακιστάν ήταν ένα κράτος, όπου και η Ινδία και το Πακιστάν ήθελαν το Κασμίρ ολοκληρωτικά δικό τους, αν και οι περισσότεροι Κασμιράνοι προτιμούσαν να είναι ανεξάρτητοι. Τελικά χωρίστηκαν σε δυο κράτη και από τότε η παρουσία του στρατού είναι ιδιαίτερα συχνή. Σχεδόν κάθε 300μ. συναντούμε στρατιώτες είτε μέσα σε φυλάκια είτε μόνους τους στο πλάι του δρόμου να κρατούν αυτόματα όπλα. Να και τα μαθητούδια που πηγαίνουν στο σχολείο και είναι ντυμένα με στολές, τα αγοράκια φορούν γραβάτα, τα δε κοριτσάκια καρό ποδιές.
Η πρώτη αναγκαστική στάση που θα κάνουμε είναι στο Σόναμαργκ στα 2.740 μ. ύστερα από 87 χλμ. Το όνομα του σημαίνει «Χρυσό λιβάδι» και η τοποθεσία αποτελεί εξαιρετική βάση για trekking. Εκεί θα πάρουμε εισιτήριο, το οποίο όπως μας εξηγεί ο Ναζίρ, θα το δείξουμε αργότερα σε αστυνομικούς ελέγχους.
Λίγο έξω από το Σόναμαργκ, ο ασφάλτινος δρόμος μετατρέπεται σε χωμάτινο, οι οικίες εικόνες με τα ποτάμια και την πλούσια βλάστηση δίνουν τη θέση τους σε ένα τοπίο άγονο και άγριο και την ανθρώπινη παρουσία όλο και πιο σπάνια! Δύσκολος δρόμος και στενός ανεβοκατεβαίνει κατά μήκος γκρεμών ανάμεσα από βουνοκορφές, απότομες στροφές και μεγάλα υψόμετρα, αυτό είναι που κάνει την διαδρομή συγκλονιστική!
Τοποθεσία Zoji La στα 3.529 μ., αποτελεί το γεωγραφικό σύνορο ανάμεσα στο Κασμίρ και το Λαντάκ, όπου η ανατολική του πλευρά είναι άγονη και ξηρή ενώ η δυτική πράσινη και πλούσια σε βλάστηση. Εκεί και ένας από τους αρκετούς αστυνομικούς σταθμούς που θα συναντήσουμε καθ’ όλη την διαδρομή μας, όπου γίνεται ο απαραίτητος έλεγχος διαβατηρίων και η επίδειξη του εισιτηρίου που είχαμε πάρει από το Σόναμαργκ. Λένε ότι άμα φτάσεις σε λάθος στιγμή, τότε μπορεί να περιμένεις στην ουρά για πολλές ώρες.
Οι επιβλητικοί όγκοι των Ιμαλαΐων συγκλονίζουν, το υψόμετρο και οι ασυνήθιστες εικόνες δημιουργούν περίεργα συναισθήματα. Αισθάνεσαι ότι αγγίζεις τον ουρανό, ότι απομακρύνεσαι από τη Γη και πλησιάζεις τη Σελήνη…
Στο χωριό Ματαγιάν σταματάει ο χωματόδρομος, μια διαδρομή περίπου 20 χλμ. Αυτό είναι και το κομμάτι του δρόμου που κλείνει γύρω στον Νοέμβριο από τις αφιλόξενες καιρικές συνθήκες και ανοίγει ξανά τον Ιούνιο. Όλο αυτό το διάστημα το Κασμίρ είναι αποκομμένο από το Λαντάκ. Μια πτήση υπάρχει την εβδομάδα, και αυτή εφόσον πραγματοποιηθεί… Από το Ματαγιάν πέρναγαν τα καραβάνια που μετέφεραν εμπορεύματα από την Ινδία στην Κίνα. Ήταν ο περίφημος δρόμος του μεταξιού.
Επόμενος σταθμός η πόλη Ντρας, το δεύτερο ψυχρότερο μέρος του κόσμου αλλά και το μεγαλύτερο χωριό ανάμεσα στο Σόναμαργκ και το Καργκίλ με τουλάχιστον 1.500 κατοίκους. Άλλα 56 χλμ. και επιτέλους φτάνουμε στο Καργκίλ, ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα στο Σρίναγκαρ και το Λε. Έχουμε διανύσει 230 χλμ. σε 10 ώρες (!) και θα διανυχτερεύσουμε στα 2.817 μ. Αύριο θα αναχωρήσουμε για το Μικρό Θιβέτ…
Καργκίλ – Λε άλλες 10 ώρες!
Κοπιαστικό το ταξίδι την προηγούμενη ημέρα, και πάλι το ξύπνημα γίνεται νωρίς το πρωί. Έχουμε μπει πια στην επαρχία του Λαντάκ και το Καργκίλ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη μετά το Λε. Εκεί θα φουλάρουμε το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου μας διότι το επόμενο βενζινάδικο απέχει 205 χλμ., όσα δηλαδή χρειαζόμαστε για να φτάσουμε στο Λε, την πρωτεύουσα του Λαντάκ.
Από δω και πάνω ξεκινάει η βουδιστική περιοχή, το αντιλαμβάνεσαι και από τα πρόσωπα των ανθρώπων που έχουν τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά απ’ αυτά που είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα. Στο Μουλμπέκ (38 χλμ. από Καργκίλ) βλέπουμε το βουδιστικό μοναστήρι χτισμένο μέσα σε βράχο ενώ εντυπωσιάζει η μορφή του Βούδα χαραγμένη πάνω σ’ αυτόν.
Τοπίο επιβλητικό και όσο πλησιάζουμε προς τη διάβαση Fatu La, το ψηλότερο σημείο στα 4.094μ. τόσο περισσότερο εκστασιαζόμαστε από την μεγαλοπρέπεια του. Να και το μοναστήρι Lamayuru στα 3.390μ. από τα παλαιότερα gompa (όπως ονομάζονται) στο Λαντάκ, στέκει στην κορυφή ενός βράχου. Η διαδρομή από κει και ύστερα πηγαίνει πλάι από το φαράγγι, είναι φοβερά επιβλητική, οι λέξεις φαντάζουν ελάχιστες, οι εικόνες που κλειδώνουν τα μάτια, τα συναισθήματα που σφηνώνονται στη ψυχή δεν περιγράφονται. Να ‘χα χίλια μάτια, Θεέ μου…
Θιβετιανό τοπίο, άγονο, άγριο, επιβλητικό, συναρπαστικό! Λε, το “Μικρό Θιβέτ” όπως το αποκαλούν, φωλιασμένο στα 3.505μ. σε μια παράπλευρη κοιλάδα του Ινδού ποταμού. Ήδη αισθανόμαστε αναπνευστικές δυσκολίες, είναι το λεγόμενο AMS (Acute Mountain Sickness), “η αρρώστια των βουνών” η οποία οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου που παρατηρείται σε πολύ μεγάλα υψόμετρα.
Ήδη η μέρα είχε φορέσει το νυχτερινό της φόρεμα, περάσαμε την νύχτα μας με εκνευριστικό πονοκέφαλο (σύμπτωμα της έλλειψης οξυγόνου) και την άλλη μέρα-ευτυχώς δίχως ναυτίες και πονοκεφάλους-ξεχυθήκαμε στο κέντρο του Λε. Ο κεντρικός δρόμος είναι γεμάτος τουριστικά μαγαζιά που βρίσκει κανείς εξαιρετικά αντικείμενα από την περιοχή του Θιβέτ. Τουριστικά γραφεία διαφημίζουν εκδρομές με τζιπ στα Ιμαλάια και επισκέψεις στα σημαντικότερα gompas της περιοχής (Phyang, Spituk, Thiksey, Hemis,κ.ά).
Οι Λαντάκοι μοιάζουν με τους Θιβετιανούς και τους Μογγόλους, τα πρόσωπα τους είναι τραχιά, φορούν παραδοσιακές φορεσιές, γυρίζουν το τροχό ψιθυρίζοντας ικεσίες στον αέρα. Όσο για τα πολύχρωμα σημαιάκια που ανεμίζουν σε κάθε θιβετιανό σπίτι και σε κάθε gompa; Είναι προσευχές, οι mantras όπως ονομάζονται και καθώς κινούνται στο ρυθμό του αγέρα σκορπίζονται σ’ όλο τον κόσμο. Το ταξίδι ζωής κάπου εδώ τελειώνει και το μόνο που μου μένει να ψιθυρίσω είναι “jule” (ζουλέ), που στα λαντάκι σημαίνει γειά αλλά και ευχαριστώ!
Το ρεπορτάζ είχε δημοσιευτεί στο life style περιοδικό Close Up, έκδοση της “Εκδοτικής Βορείου Ελλάδος”
Πού να μείνετε
Δεν νοείται να διανυχτερεύσετε στο Σρίναγκαρ και να μην περάσετε την νύχτα σε ξενοδοχείο καραβόσπιτο. Προτιμείστε κάποιο στο εσωτερικό της λίμνης Νταλ για να απολαύσετε την απόλυτη ηρεμία της περιοχής. Τα καραβόσπιτα χωρίζονται σε κατηγορίες (Deluxe, A, B, C, D) αλλά περισσότερη σημασία θα δώσετε στο μέρος που βρίσκεται, την ποιότητα του φαγητού, το σέρβις και τη φιλικότητα του προσωπικού. Τα καραβόσπιτα διαθέτουν συνήθως 5-6 δωμάτια που έχουν το δικό τους μπάνιο με ζεστό νερό.
“Crystal Palace”, από προσωπική εμπειρία, σε πολύ καλή τοποθεσία, με έναν εκπληκτικό υπάλληλο τον Σουλτάνι, με εξαιρετικό δείπνο και επίσης υπέροχο πρωινό με ομελέτες, χειροποίητες μαρμελάδες, μέλια, χυμό, καφέ. Για το συγκεκριμένο καραβόσπιτο φρόντισε το ταξιδιωτικό γραφείο “Royal Tours & Travels” (τηλ. 0194-2454947 και www. adventuretraveltime. com.).
“Grand Hotel” συμπαθητικό ξενοδοχείο, καθαρό με δωμάτια που διαθέτουν κεντρική θέρμανση, τηλεόραση, τηλέφωνο, μπάνιο (τηλ. 0194-2473242).
“Green Acres Guesthouse” με αξιοπρεπή δωμάτια, από τα καλύτερα guest houses στο Σρίναγκαρ. Λειτουργεί εστιατόριο (τηλ. 0194-2453859).
“Highlands” ξενοδοχείο στο Καργκίλ, εκεί που θα κάνετε αναγκαστικά διανυχτέρευση οδεύοντας για το Λαντάκ. Απέχει 3 χλμ. από την αγορά του Καργκίλ. Διαθέτει 35 αξιοπρεπή δωμάτια με δικό τους μπάνιο, τηλεόραση. Λειτουργεί εστιατόριο (τηλ. 0194-2477186).
“Spin -N- Span” στην καρδιά του Λε, στο Λαντάκ, με παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Δωμάτια με όλες τις σύγχρονες ανέσεις, από τα αξιοπρεπέστερα ξενοδοχεία του Λε (τηλ. 91-1982-252765 και www. reachladakh. com/spicnspan).
“Dragon” επίσης στην καρδιά του Λε, δωμάτια με όλες τις ανέσεις. Γύρω στα 50 ευρώ το δίκλινο all included, 35 ευρώ το δίκλινο, 40 ευρώ με πρωινό. Λειτουργεί εστιατόριο (τηλ. 91-1982-252720 και www. travelladakh. com).
“Royal Palace” ξενοδοχείο στον παλιό δρόμο Sheynam του Λε (τηλ. 91-1982-255740 και www. royal-palace-ladakh. com).
“Shamblha-La” guest house σε θιβετιανό στυλ με απλά δωμάτια, με μπάνιο και σόμπα πετρελαίου για θέρμανση. Πολύ όμορφος ο κήπος με τις αιώρες, ευγενέστατος ο ιδιοκτήτης ο Pinpo ο οποίος διοργανώνει barbeque βραδιές. Λίγο έξω από την κεντρική αγορά του Λε. Χρειάζεται ταξί για την μετακίνηση σας.
Τι θα βάλετε στη βαλίτσα
Από το Κασμίρ θα αγοράσετε κασμίρια, η τιμή τους εξαρτάται από την ποιότητα και τα σχέδια. Κασμίρια 100% και με κεντημένα σχέδια είναι σαφώς ακριβότερα από κάποια που στη σύνθεση τους έχουν και μαλλί ή είναι μονόχρωμα. Μετάξια, πασμίνες αλλά και χειροποίητα χαλιά θα βρείτε στις επιχειρήσεις που βρίσκονται κατά μήκος της λίμνης Νταλ. Ενδεικτικά αναφέρουμε: “Khawaja Arts Emporium” (τηλ. 0194-2402254) και το “Persian Dowery” (τηλ. 91-194-2474480).
Οπωσδήποτε να ψωνίσετε πράγματα από τις πλωτές αγορές. Η εμπειρία και μόνο μετράει! Ξυλόγλυπτα, υφάσματα, κοσμήματα, ζωγραφιστά χειροτεχνήματα, κ.ά. στα πλωτά μαγαζάκια τα οποία θα προσεγγίσετε με shikara. Να ζητήσετε να σας πάνε πολύ νωρίς το πρωί (6π.μ.) στην πλωτή αγορά των ζαρζαβατικών, όπου εκτός από αυτά θα βρείτε και λουλούδια αλλά και κοσμήματα και ξυλόγλυπτα.
Από το Λε, θιβετιανά αντικείμενα και ότι έχει σχέση με το κάρμα. Κοσμήματα, ινδικά υφάσματα για το τοίχο, πασμίνες, ξυλόγλυπτα, βιβλία για τα Ιμαλάια, κασμιρένιες μπλούζες και άλλα πολλά ενδιαφέροντα πράγματα. Στην κεντρική αγορά του Λε, τα μαγαζιά είναι το ένα πλάι στ’ άλλο.
Info
-Η Ινδία είναι δυόμισι ώρες μπροστά από την Ελλάδα. Η καλύτερη εποχή για να επισκεφτείτε τη “στέγη του κόσμου” είναι από Ιούνιο μέχρι τέλη Οκτωβρίου. High season θεωρείται η περίοδος από αρχές Ιουλίου μέχρι μέσα Σεπτεμβρίου και οι τιμές είναι υψηλές.
-Η περιοχή προτείνεται για αυτούς που αγαπούν το τρέκινγκ (εμπειρία μοναδική να κάνεις τρέκινγκ στα Ιμαλάια και ράφτινγκ στον Ινδό ποταμό!) αλλά και για εκείνους που θέλουν να ζήσουν κάτι το διαφορετικό. Πρόκειται για ένα δύσκολο ταξίδι.
-Το νόμισμα της Ινδίας είναι η ρουπία (Rs), όπου 1 ευρώ ισούται περίπου με 53 ρουπίες. Θα τηλεφωνείτε από μαγαζιά που γράφουν “STD”.
-Ένα ταξιδιωτικό πρακτορείο στο Δελχί που μπορεί να σας βοηθήσει με κρατήσεις και προγράμματα στην περιοχή είναι το “The Travel Co” (τηλ. 91-11-26463555).
