Χίλια στρέμματα αμπελώνες, τέσσερα κτίρια με ‘πράσινη’ ενέργεια, ένα υπαίθριο μουσείο γλυπτών, ένα μοναδικό μουσείο οίνου με 3.700 εκθέματα, μια υπόγεια κάβα με 900 δρύινα γαλλικά βαρέλια, ένα καφέ – χώρος οινογευσίας και χαλάρωσης! Στο Κτήμα Γεροβασιλείου, στην Επανομή του Δήμου Θερμαϊκού.
Αποστολή: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Ταξιδεύουμε στην Επανομή, μία από τις οκτώ κοινότητες του Δήμου Θερμαϊκού, σε απόσταση μόλις 25 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη.
Προορισμός μας το Κτήμα Γεροβασιλείου, το οποίο ξεκίνησε την λειτουργία του το 1981 από τον οινοποιό Βαγγέλη Γεροβασιλείου αναβιώνοντας τον οικογενειακό αμπελώνα των 25 στρεμμάτων.
Πέντε χρόνια μετά, το 1986, πραγματοποιήθηκε η πρώτη οινοποίηση στο σύγχρονο οινοποιείο που χτίστηκε μέσα στον χώρο του αμπελώνα.
Εδώ και πλέον τέσσερις δεκαετίες το Κτήμα του Βαγγέλη Γεροβασιλείου στην Επανομή Θεσσαλονίκης αποτελεί σήμα κατατεθέν της περιοχής όπου μέσα από τις ξεναγήσεις, τις γευστικές δοκιμές, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα σεμινάρια, τις διαλέξεις, τις εκδόσεις, τις θεατρικές και μουσικές παραστάσεις συμβάλλει ουσιαστικά στη μετάδοση του αμπελοοινικού πολιτισμού.
Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού
Κάθε χρόνο, από το 2009 στην Ευρώπη, και από το 2019 σε παγκόσμιο επίπεδο, εορτάζεται η Ημέρα Οινοτουρισμού.
Την Κυριακή 9 Νοεμβρίου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού και αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για επίσκεψη σε κάποιο οινοποιείο.
Στην περίπτωση του Κτήματος Γεροβασιλείου, περιλαμβάνεται μια σειρά δράσεων για την αυριανή μέρα, με ελεύθερη είσοδο, από τις 11 το πρωί έως τις 17.00: ξεναγήσεις στον αμπελώνα, περιήγηση στο οινοποιείο και στο Mουσείο Oίνου και οινογευσία επιλεγμένων κρασιών του Κτήματος.
Θα υπάρχει και η παράλληλη δράση | Ταξιδεύοντας στις αισθήσεις, όπου οι χορευτές Γιούλη Μπανούση και Μιχάλης Κριεμπάρδης επιλέγουν σημεία στον αμπελώνα, στο οινοποιείο και στο Μουσείο Οίνου, και θα παρουσιάσουν χορευτικές παρεμβάσεις, συνδέοντας τον σύγχρονο χορό με το περιβάλλον του Κτήματος. Στις μουσικές επιλογές της ημέρας θα είναι η Τάνια Βλαχομήτρου.
Η Μαλαγουζιά και οι υπόλοιπες ποικιλίες
Ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου γεννήθηκε στην Επανομή από γεωργική και αμπελουργική οικογένεια. Μετά τις σπουδές του στη Γεωπονική Σχολή του Α.Π.Θ. ειδικεύτηκε στην Οινολογία, Αμπελουργία, Γευσιγνωσία και Τεχνολογία Οινολογικών Μηχανημάτων στο Πανεπιστήμιο του Bordeaux της Γαλλίας.
Από το 1976 μέχρι τις αρχές του 1999 κατείχε θέση οινολόγου στο Κτήμα Porto Carras στην Χαλκιδική, όπου συνέβαλε στην παραγωγή μοναδικής ποιότητας κρασιού. Εκεί πρωτοοινοποίησε, αναβίωσε και διέσωσε από την αφάνεια την παλιά ξεχασμένη ελληνική ποικιλία Μαλαγουζιά.
Το 1981 φυτεύει την Μαλαγουζιά, στην Επανομή. Η γη ανταπέδωσε την προσπάθεια με γενναιοδωρία.
Από τότε, στα 1.000 πλέον στρέμματα, καλλιεργείται η Μαλαγουζιά σε ποσοστό 50%. Στο Κτήμα Γεροβασιλείου καλλιεργούνται 11 συνολικά ποικιλίες, κυρίως ελληνικές και κάποιες διεθνείς.
Οι πέντε είναι λευκές, Μαλαγουζιά 50%, Ασύρτικο ποικιλία της Σαντορίνης σε ποσοστό 30% και οι γαλλικές Sauvignon Blanc, Viognier, Chardonnay και οι έξι ερυθρές, το Λημνιό η αρχαιότερη ελληνική ποικιλία από τη Λήμνο, το Μαυροτράγανο από Σαντορίνη, το Μαυρούδι από Θράκη, το Ξινόμαυρο ποικιλία που συναντάμε σε Νάουσα, Αμύνταιο, Γουμένισσα και οι γαλλικές Syrah και Merlot.
Στο Κτήμα Γεροβασιλείου υπάρχει και ένας πειραματικός αμπελώνας με 46 διαφορετικές ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες. Πρόκειται για τις υπάρχουσες ποικιλίες αλλά όπως ενημερωθήκαμε, κάνουν διαφορετικά είδη κλαδέματος, διαφορετικό πότισμα για να δούνε τι διαφορετικά χαρακτηριστικά μπορούν να τους δώσουν.
Να σημειώσουμε ότι το μεσογειακό κλίμα της περιοχής της Επανομής με πολλές μέρες ηλιοφάνεια, λίγες βροχές και σχεδόν καθημερινό αεράκι, καθώς και το έδαφος ευνοούν την αμπελοκαλλιέργεια.
Στους αμπελώνες του Κτήματος υπάρχουν και δυο μετεωρολογικοί σταθμοί, οι οποίοι παρέχουν συνεχείς πληροφορίες σχετικά με την εδαφική υγρασία και την επικινδυνότητα των ασθενειών.
Το Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου
Όσο για το Μουσείο Οίνου, όταν ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου ξεκίνησε το 1976 να συλλέγει εργαλεία αμπελουργίας, οινοποίησης, εμφιάλωσης και βαρελοποιίας από όλο τον κόσμο αλλά και ανοιχτήρια από τη δεκαετία του ’70, όλα αυτά τα αντικείμενα συγκεντρώθηκαν και εκτίθενται στο εκπληκτικό Μουσείο Οίνου.
Ιδιαίτερα η συλλογή ανοιχτηριών, που ξεκινά τη δεκαετία του ’70, αριθμεί περισσότερα από 2600 αντικείμενα και τον κατατάσσει σ’ έναν από τους μεγαλύτερους συλλέκτες ανοιχτηριών στον κόσμο. Περιλαμβάνει σπάνια και ξεχωριστά ανοιχτήρια από τον 18° αιώνα, ορόσημα τεχνολογικής εξέλιξης, υψηλής αισθητικής και κοινωνικού συμβολισμού.
Τα αποκτήματα του μουσείου με κριτήριο το ρόλο τους απαρτίζουν δύο μεγάλες συλλογές: τη συλλογή ανοιχτηριών, μπουκαλιών, αγγείων και αντικειμένων αρχαίου ελληνικού συμποσίου και τη συλλογή εργαλείων αμπελουργίας, οινοποίησης, βαρελοποιίας και εμφιάλωσης.
Τα γλυπτά
Το σύγχρονο οινοποιείο, οι κήποι και οι αμπελώνες είναι διακοσμημένοι με 40 γλυπτά, Ελλήνων κυρίως καλλιτεχνών.
Από το διάσημο φεγγάρι του Κώστα Βαρώτσου μέχρι το Κυκλαδικό του Γιώργου Ζογγολόπουλου, και από ένα τσαμπί σταφύλι του Κώστα Τσόκλη μέχρι το Ερωτικό του Γιάννη Μόραλη
και την Ατομική Μεταφορά του Γιάννη Γαΐτη, τον Φοίνιξ του Renzogallo στην είσοδο του πάρκινγκ αλλά και το νούμερο 40 το Cor Ten του Ζογγολόπουλου προστίθεται ένα ακόμη μουσείο, αυτή τη φορά υπαίθριο με πανέμορφα γλυπτά.
Επίσης, πίνακες Ελλήνων καλλιτεχνών διακοσμούν τους τοίχους του κτηρίου υποδοχής το οποίο φιλοξενεί την υποδοχή των επισκεπτών, το πωλητήριο και το καφέ του μουσείου, την αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων ενώ συμβάλλει σημαντικά στην επισκεψιμότητα, αλλά και στις εκδηλώσεις.
Δραστηριότητες με ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα
Στο Κτήμα Γεροβασιλείου, το οποίο στο 100% λειτουργεί με ‘πράσινη’ ενέργεια, υπάρχει η δυνατότητα για:
–Ξενάγηση: Έχει διάρκεια 50 λεπτά της ώρα, πραγματοποιείται με οινο-ξεναγό και περιλαμβάνει τον αμπελώνα, τους χώρους της παραγωγής, της εμφιάλωσης, της παλαίωσης και του Μουσείου Οίνου. Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης στους κήπους, τους αμπελώνες, την υπόγεια κάβα και το μουσείο Οίνου, βλέπει ο επισκέπτης και τα εντυπωσιακά έργα τέχνης.
–Εκπαιδευτικά προγράμματα: είναι επισκέψιμο από σχολεία και τα προγράμματα είναι ειδικά σχεδιασμένα για διάφορες ηλικιακές ομάδες. Στόχος είναι η καλλιέργεια της ιδέας του αμπελιού και του κρασιού ως πολιτισμικό αγαθό σε μικρούς και μεγάλους.
–Σεμινάρια γευστικής δοκιμής: σε κλειστό κύκλο από τους οινολόγους του Κτήματος, με διάφορες θεματικές. Ενδεικτικά: σεμινάριο για αρχάριους, για το ποτήρι και τη συμμετοχή του στην απόλαυση του κρασιού, για το συνδυασμό κρασιού-φαγητού, γνωριμίας με το κρασί μέσα από παιχνίδια.
*
-Η καλλιέργεια του αμπελώνα στο Κτήμα Γεροβασιλείου γίνεται σύμφωνα με τις αρχές του Συστήματος της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, το οποίο βοηθάει στο να μην χρησιμοποιούν τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, κάνοντας συνεχείς ελέγχους στο έδαφος, στο νερό, στα φύλλα του σταφυλιού και στο ίδιο το σταφύλι.
– Η ετήσια παραγωγή του Κτήματος Γεροβασιλείου κυμαίνεται στις 800.000 φιάλες, όπου το 70% είναι λευκά και το 30% ερυθρά και ροζέ (βγάζουν ένα ροζέ από την ποικιλία Ξινόμαυρο).
-Περίπου το 30% – 35% της συνολικής παραγωγής εξάγεται σε 30 διαφορετικές χώρες σ’ όλον τον κόσμο.
-Τα κελάρια διαθέτουν 900 γαλλικά δρύινα βαρέλια, τα οποία και χρησιμοποιούν έως τρεις φορές. Ο επισκέπτης βλέπει τα 400 που χρησιμοποιούνται για τα λευκά κρασιά – τις γαλλικές ποικιλίες- που παραμένουν 6-8 μήνες.
Ακριβώς από κάτω, υπάρχει δεύτερο κελάρι με 500 δρύινα βαρέλια που είναι για τα ερυθρά κρασιά.
Οι ιδανικές συνθήκες είναι 14 βαθμοί Κελσίου, η υγρασία κυμαίνεται μεταξύ 75%-80% και ο φωτισμός είναι χαμηλός.
-Οι περισσότερες εργασίες στο Κτήμα γίνονται χειρωνακτικά, από το έμπειρο μόνιμο προσωπικό, υπό την επίβλεψη του κ. Γεροβασιλείου. Το προσωπικό στο Κτήμα Γεροβασιλείου ανέρχεται σε 85 άτομα.
– Στον χώρο παραγωγής και οινοποίησης υπάρχει φωτογραφία στον τοίχο με την οικογένεια Γεροβασιλείου, που απεικονίζεται στους αμπελώνες τον Αύγουστο του 2000.
-Στις μέρες μας στο Κτήμα Γεροβασιλείου είναι η δεύτερη γενιά, τα παιδιά του Βαγγέλη και της συζύγου του Σόνιας, ο Αργύρης, η Μαριάνθη και η Βασιλική, τα οποία ολοκληρώνοντας τις σπουδές τους στον τομέα της Οινολογίας, της Διοίκησης και του Μάρκετινγκ αντίστοιχα, συμβάλλουν στο Κτήμα με γνώση και φρέσκιες ιδέες.
– Πρόσφατα, και συγκεκριμένα στις 5 Νοεμβρίου 2025, ο κ. Γεροβασιλείου αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, τιμώντας μια πορεία που συνδέει την ελληνική γη με την καινοτομία στην οινοποιία, την επιχειρηματικότητα, την κοινωνική προσφορά και τον πολιτισμό.
Η επίσκεψή μας στο Κτήμα Γεροβασιλείου πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο δημοσιογραφικού ταξιδιού στον Δήμο Θερμαϊκού από την συμβουλευτική εταιρία Wise Ram, την οποία και ευχαριστούμε για την πρόσκληση.
Info
–Απόσταση: Το Κτήμα Γεροβασιλείου βρίσκεται στην Επανομή του Δήμου Θερμαϊκού και απέχει 25 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Φτάνοντας στην Επανομή σχετικές πινακίδες σας οδηγούν στο Κτήμα.
–Ώρες λειτουργίας: Οι ώρες λειτουργίας του καφέ και του χώρου είναι Δευτέρα, Πέμπτη, Παρασκευή 10.00 – 16.00, Τετάρτη 13.00 – 19.00, Σ/Κ 11.00 – 17.00, Τρίτη κλειστά. Ο χώρος είναι προσβάσιμος σε ΑμεΑ.
-Ώρες ξεναγήσεων: Οι ώρες ξεναγήσεων είναι Δευτέρα, Πέμπτη, Παρασκευή 10.30, 12.00, 13.30, 15.00, Τετάρτη 13.30, 15.00, 16.30, 18.00, Σ/Κ 11.30, 13.00, 14.30, 16.00, Τρίτη κλειστά. Για ομαδικές επισκέψεις άνω των 10 ατόμων, είναι απαραίτητη η κράτηση (τηλ. 23920 44567).
–Είσοδος: Η είσοδος για την ξενάγηση/μουσείο Οίνου κοστίζει 5 ευρώ/άτομο και 2,5 ευρώ το μειωμένο. Ισχύει δωρεάν είσοδος σε παιδιά έως 18 ετών, μουσειολόγους, φοιτητές-σπουδαστές σχολών σχετικών με το χώρο του κρασιού.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους τους επισκέπτες τις εξής ημέρες:
1 Φεβρουαρίου – Άγιος Τρύφωνας, προστάτης του αμπελιού
18 Μαΐου – Διεθνής Ημέρα Μουσείων
2η Κυριακή του Νοεμβρίου – Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού
«Ανοιχτές Πόρτες» – Εκδηλώσεις οινοποιείων-μελών της «Οίνοι Βορείου Ελλάδος» ένα Σαββατοκύριακο του Μαΐου.
-Καφέ: Στο χώρο του καφέ μπορείτε να απολαύσετε από έναν καφέ μέχρι να συμμετέχετε σε γευστικές δοκιμές. Σερβίρονται σαλάτες, μπρουσκέτες και πλατό τυριών και αλλαντικών.
Αυτό το ξέρατε;
Γνωρίζετε ποιος είναι ο ρόλος των τριανταφυλλιών που είναι φυτευμένες στην αρχή των αμπελιών;
Οι τριανταφυλλιές που είναι φυτεμένες στην αρχή κάθε αμπελώνα, εκτός από την ομορφιά τους, έχουν και έναν πιο βαθύ χαρακτήρα: είναι για προειδοποιητικό σκοπό, όταν δηλαδή μια ασθένεια έρχεται στον αμπελώνα, πρώτα θα χτυπήσει τις τριανταφυλλιές που είναι πιο ευαίσθητες. Ουσιαστικά, λειτουργούν ως δείκτης κατά των ασθενειών, την περίοδο της ωρίμανσης, από Μάιο έως Αύγουστο.
