Με αφορμή την χθεσινή αναχώρηση της Έλενας Κουντουρά, αναπληρώτριας υπουργού Οικονομίας Ανάπτυξης και Τουρισμού, στην Τεχεράνη, θυμήθηκα ένα ταξίδι στο εντυπωσιακό Ιράν, πριν…12 χρόνια!
Της Ντέπυς Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Ιράν – πανάρχαιο και ανήσυχο
Περσία, το σύγχρονο Ιράν, όπου στο άκουσμα του και μόνο προκαλεί τάσεις μυστηρίου και έρευνας. Ζωροάστρης, Σουφισμός, Κοράνι. Μια γη ανήσυχη, ένα πέρασμα λαών.
Ανθρωποι εγκάρδιοι, φιλόξενοι και χαμογελαστοί, που με τα μάτια τους και τη ψυχή τους μιλάνε!
Τεχεράνη, αυτή η αχανής μητρόπολη, όπου στους αρχαίους ιρανικούς χρόνους ήταν ανύπαρκτη. Στα χρόνια της ισλαμικής έλευσης δημιουργήθηκε ένα μικρό χωριό από όπου περνούσαν τα καραβάνια, ενώ η γέννηση της αναφέρεται στον 16ο αιώνα από τους Σαφαφίδες ηγεμόνες, επειδή θεώρησαν ότι ο τόπος ήταν πλούσιος σε νερά και είχε δροσερό κλίμα.
Ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του Ισλάμ το 1789 από σάχη της δυναστείας των Κχαζάρ, ενώ μέχρι τότε τα πρωτεία κρατούσε το Ισφαχάν, μια πόλη στην ενδοχώρα του Ιράν, που θα εξερευνήσουμε παρακάτω.
Η Τεχεράνη αποτελείται από τη συνένωση διακοσίων περίπου σκόρπιων χωριών, ένα εκ των οποίων είναι το αρχαιότατο Ρέυ, η «δωδέκατη πόλη του Θεού» όπως αναφέρεται σε επιγραφή του Δαρείου, ηγεμόνα των Αχαιμενιδών, τον 6ο αιώνα π.Χ.
Από το Ρέυ πέρασαν ο Μέγα Αλέξανδρος, οι Πάρθοι, οι Σασανίδες, ενώ ο τόπος καταστράφηκε από τους Μογγόλους το 1220. Οφείλει τη φήμη του σε κάποιους μυστικιστές, οι οποίοι ήρθαν στην περιοχή και ανέπτυξαν την ιατρική τέχνη.
Ετσι το Ρέυ έγινε γνωστό ως κέντρο ιατρικής, που με κύριο εκπρόσωπο τον περίφημο Αβικέννα μεταδόθηκε στον δυτικό κόσμο.
Πέντε από τα διακόσια σκορπισμένα χωριά που δημιούργησαν την ιρανική πρωτεύουσα, αποτέλεσαν το επίκεντρο μιας ομάδας ανθρώπων, όπου ανέπτυξαν μια μυστηριακή σύνθεση με το φυτικό βασίλειο. Αποτέλεσμα της σύνθεσης αυτής, ήταν η χλωρίδα αυτών των περιοχών να διαφοροποιηθεί θεαματικά σε σχέση με την υπόλοιπη περιοχή.
Μυστικά και παραδόσεις που προέρχονται από κάποιον αρχαίο άγνωστο πολιτισμό. Λέγεται μάλιστα, ότι ακόμη και σήμερα κάποια λίγα μυστικά που αφορούν την ανάπτυξη των φυτών και το απρόσβλητο τους από σκληρές συνθήκες, κατέχουν κάποιοι μυστικιστές.
Τεχεράνη – σημαίνει «καλός τόπος»
Τεχεράνη, Παρασκευή βράδυ, μόλις έχει προσγειωθεί το σιδερένιο πουλί στο ιρανικό έδαφος, έχουμε συντονίσει τα ρολόγια μας μιάμιση ώρα μπροστά, έχουμε καλύψει τα κεφάλια μας με μαντίλες, και με το άνοιγμα της πόρτας, μια αστραφτερή πανσέληνος μας καλωσορίζει!
Αεροδρόμιο Μεχραμπάντ, ο απαραίτητος έλεγχος διαβατηρίων για τη θεώρηση της βίζας κατά την είσοδο μας στην ισλαμική πρωτεύουσα, και αλλαγή χρημάτων, από ευρώ σε ριάλ, όπου 1 ευρώ ισοδυναμεί με 10.445 ριάλ.
Νιώθεις πλούσιος, όταν αλλάζοντας 100 ευρώ σου δίνουν πίσω ένα πακέτο δεκαχίλιαρα, κάπου κοντά στο εκατομμύριο και βάλε. Ναι όμως, ο βασικός τους μισθός κατά προσέγγιση είναι γύρω στα 100 με 200 δολάρια μηνιαίως, ανάλογα βέβαια και με το επάγγελμα του καθενός.
Το αεροδρόμιο βρίσκεται στη δυτική πλευρά της πόλης, και πολύ κοντά στην πύλη Αζαντί, δηλαδή τη πύλη της Ελευθερίας. Πρόκειται για μια πύλη ύψους σαράντα πέντε μέτρων, την οποία ανήγειρε ο τελευταίος σάχης με την ευκαιρία των εορτών για τα 2.500 χρόνια της περσικής αυτοκρατορίας.
Η πύλη ήταν πανέμορφα φωταγωγημένη και η πρώτη εντύπωση από την είσοδο μου στην ιρανική πρωτεύουσα, μπορώ να πω ότι είχε θετικά αποτελέσματα.
Μου ‘μεινε απωθημένο, που δεν κατάφερα να φωτογραφίσω την πύλη νύχτα με όλα τα φώτα γύρω της να την ομορφαίνουν, αλλά λόγω του φορτωμένου προγράμματος μας καθώς και της απόστασης της πύλης από το ξενοδοχείο μας, έμεινα με αυτό το έλλειμμα!
Η κίνηση στους δρόμους της Τεχεράνης, ώρα δώδεκα το βράδυ είναι σχετικά περιορισμένη. Καμία σχέση με αυτό που έχουμε να αντιμετωπίσουμε την επόμενη μέρα από το πρωί, όπου όλοι οι δρόμοι είναι φρακαρισμένοι από τα αυτοκίνητα.
Κόρνες, κόρνες, κόρνες, είναι το μόνο που ακούς, όπου βρεθείς και όπου σταθείς σ’ αυτήν την απέραντη μητρόπολη των 12 εκατομμυρίων ανθρώπων. Οσο για την οδήγηση; Αφήστε το αυτό καλύτερα, για μιαν άλλη φορά.
Το ότι δεν τρακάραμε, το ότι δεν σκοτώσαμε άνθρωπο πάνω σε μηχανάκι, το ότι δεν συγκρουστήκαμε μετωπικά με λεωφορείο, πρόκειται για θαύμα!
Χάνρνταμπιλ, χάρνταμπιλ(κυκλοφοριακό χάος) να μας φωνάζει ο οδηγός ταξί, και να κάνουμε όλοι μαζί κάτι γέλια…
Η Τεχεράνη έχει δροσερό κλίμα και πολλά νερά από τα χιόνια του Ελμπρούτζ, αυτόν τον επιβλητικό ορεινό όγκο, στις υπώρειες του οποίου είναι χτισμένη η μητρόπολη. Το Ελμπρούτζ είναι η μητέρα όλων των βουνών, είναι το ιερό όρος των αρχαίων Αρίων και έχει ψηλότερη κορυφή του το Ντάμαβαντ με 5.671 μέτρα.
Είναι χτισμένη βόρεια του Ιράν, το οποίο Ιράν καταλαμβάνει έκταση 1.648.000 τετρ. χλμ. από την Κασπία Θάλασσα μέχρι τη Θάλασσα του Ομάν. Συνορεύει βόρεια με την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν και την Κασπία Θάλασσα, ανατολικά με το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, νότια με τη Θάλασσα του Ομάν και τον Περσικό Κόλπα και δυτικά με το Ιράκ και τη Τουρκία.
Κατά την παραμονή μου στο Ιράν, η χώρα φλερτάρει και με τις τέσσερις εποχές του χρόνου: βόρεια στις πλαγιές του Ελμπούρτζ τεστάρεις άνετα τις επιδόσεις σου στο σκι, νότια στο Kish Island κολυμπάς στη θάλασσα, ενώ στην ενδοχώρα βιώνεις τις φθινοπωρινές και ανοιξιάτικες θερμοκρασίες με τους 20-22 βαθμούς να φτάνει το θερμόμετρο κατά τις μεσημεριανές ώρες, και στους 10 βαθμούς να πέφτει τη νύχτα.
Απρόσωπη και άχρωμη μου φάνηκε η Τεχεράνη, πλην βεβαίως των μουσείων της- του Αρχαιολογικού Μουσείου, του Ισλαμικού Μουσείου, του Μουσείο Χαλιού-, και του παζαριού της με ένα φοβερό συνονθύλευμα ανθρώπων και πραγμάτων.
Από εκεί αγόρασα μαντό-μακριά καπαρντίνα που φορούν συνήθως οι πιο νέες γυναίκες-, πήρα και μια μαντίλα ασορτί με το μαντό και ακολούθησα κατά την διάρκεια της παραμονής μου-θέλοντας και μη- τον ισλαμικό νόμο.
Οι μεγαλύτερες ηλικιακά γυναίκες φορούν τσαντόρ(το μακρύ μαύρο ένδυμα που καλύπτει όλο το σώμα και το κεφάλι). Πριν την ισλαμική επανάσταση του 1979, οι γυναίκες της επαρχίας το φορούσαν με τη θέληση τους, ενώ οι γυναίκες των πόλεων το αρνιόντουσαν λόγω της επιθυμίας δυτικοποίησης τους.
Σήμερα τα κορίτσια, μόλις κλείσουν το ένατο έτος της ηλικίας τους, είναι υποχρεωμένα να κυκλοφορούν με μαντίλα στο κεφάλι και με μακρύ ένδυμα που φτάνει κάτω από τα γόνατα. Το ίδιο ισχύει και για τις γυναίκες τουρίστριες, και όσες δυσανασχετούν, η απάντηση των ιρανών είναι «αυτός είναι ο ισλαμικός νόμος και εφόσον είστε στη χώρα μας, πρέπει να τον δεχτείτε».
Πως αισθάνονται όμως οι γυναίκες, οι νέες κοπέλες, που είναι υποχρεωμένες να φορούν μέρα νύχτα, χειμώνα καλοκαίρι τα τσαντόρ, ή έστω τη μαντίλα και το μακρύ ένδυμα; Φαντάζομαι, ότι οι μεγάλες γυναίκες θα το έχουν συνηθίσει, οι νέες όμως θα νιώθουν καταπίεση.
Αυτό άλλωστε μου αποκάλεσαν δυο εικοσάρες, η Μαρζί και η Σάχα, που έπιασα κουβέντα μαζί τους σε παραδοσιακό τσαγιερί. Νιώθουν άβολα και καταπιεσμένες, παρ’ όλα αυτά βάφονται και περιποιούνται τον εαυτό τους όσο πιο πολύ μπορούν.
Η διαπίστωση που έκανα είναι ότι, στη Τεχεράνη οι περισσότερες γυναίκες φορούν το καταθλιπτικό τσαντόρ. Στο αεροδρόμιο όμως που περιμέναμε να πετάξουμε από Τεχεράνη για Ισφαχάν, είδα γυναίκες περιποιημένες, πιο μοντέρνα ντυμένες, με μαντίλες χρωματιστές και ακάλυπτο κομμάτι της κεφαλής τους στο μπροστινό μέρος.
Ισφαχάν – η πόλη της τέχνης
Στις εσωτερικές πτήσεις, η είσοδος και ο έλεγχος επιβίβασης γίνεται διαφορετικά για τις γυναίκες και διαφορετικά για τους άντρες. Ο δε έλεγχος εξονυχιστικός, φύλλο και φτερό έκαναν στο ψάξιμο τη τσάντα με τα φωτογραφικά μου εργαλεία!
Περιμένουμε στην αίθουσα για την ανακοίνωση επιβίβασης μας στο αεροσκάφος. Σε μια γωνιά, ένας πάγκος με τον ιρανικό τύπο και τα περιοδικά ποικίλης ύλης. Iran Times και Hamshire, μαθαίνω ότι είναι οι δημοφιλέστερες εφημερίδες του Ιράν. Θα τις αγοράσω, 500 ριάλ κοστίζει έκαστη, δηλαδή 50 λεπτά δικά μας.
Τόπος άφιξης μας είναι το Ισφαχάν, κοντά στα τετρακόσια σαράντα χιλιόμετρα οδικώς από τη Τεχεράνη, ή 40 λεπτά από τον εναέριο χώρο.
Στο όνομα του Θεού, του ελεήμονα, του ευσπλαχνικού(bismillah al-rahman al-rahim) είναι το καθιερωμένο καλωσόρισμα σε κάθε ιρανική πτήση.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Θεός έχει 99 ονόματα, και τα δυο παραπάνω που προλογίζει σχεδόν κάθε εδάφιο του Κορανίου, είναι και τα πιο σημαντικά. Οι Μουσουλμάνοι προσεγγίζουν το Κοράνι σαν τη πρωταρχική συλλογή των λόγων του Θεού, και το θεωρούν ως χώρο φύλαξης των ρήσεων του.
Ο πιστός αποστηθίζει το Κοράνι και το απαγγέλλει τμηματικά, κατά την διάρκεια των πέντε ημερήσιων προσευχών που απαιτούνται από όλους τους Μουσουλμάνους.
Αψογη η πτήση μας με τις τοπικές αερογραμμές, πλάνα από την έρημο που είναι χτισμένο ανάμεσα της το Ισφαχάν, και να ‘μαστε, η πόλη της τέχνης μας καλωσορίζει.
Τριάντα χιλιόμετρα απέχει το αεροδρόμιο από το κέντρο της πόλης. Το Ισφαχάν αποτέλεσε την προγενέστερη πρωτεύουσα της Περσίας κατά τον 13ο και 16ο-18ο αιώνα. Είναι το πλέον μυστηριακό μέρος της Περσίας, όπου πριν γίνει πολιτεία ήταν μια μαγευτική όαση με πλούσια νερά από το βουνό Ζάγκρος.
Η οροσειρά του Ζάγκρος καλύπτει σχεδόν το μισό Ιράν και στη δυτική του πλευρά ρέει άφθονο το πετρέλαιο, ενώ η ανατολική του αποτελεί φυσική προέκταση της Μεσοποταμίας, κοντά στις εκβολές του Τίγρη και του Ευφράτη.
Το Ισφαχάν γνώρισε την μεγαλύτερη του δόξα από διανοούμενους, καλλιτέχνες, τεχνίτες αλλά και μύστες. Ιδρύθηκαν ισλαμικές ακαδημίες και γινόταν σπουδές αστρονομίας και αστρολογίας, μέχρι το 1220 που ήρθαν οι Μογγόλοι και έσφαξαν, κατέστρεψαν και στο τέλος αποχώρησαν. Μέχρι που εμφανίστηκαν οι Σαφαφίδες.
Οι Σαφαφίδες ήταν Πέρσες κουρδικής καταγωγής και πήραν το όνομα τους από κάποιο σοφό δάσκαλο, τον Σαφί-αλ-Ντιν, ο οποίος το 1330 ίδρυσε το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο μυστικιστικό κέντρο Σούφι, κοντά στην περιοχή Αρνταμπίλ της βόρειας Περσίας.
Ο όρος Σουφισμός έχει μια πολύπλοκη ιστορία. Τα ακαδημαϊκά κείμενα με μια ιστορική έμφαση τον περιγράφουν σαν μια μυστικιστική πτυχή του Ισλάμ. Πρωτοεμφανίστηκε και άρχισε να γίνεται δημόσια γνωστός μέσα από λογοτεχνικά έργα, πριν από 200 περίπου χρόνια.
Πρόκειται για ένα είδος μυστικιστικής φιλοσοφίας που συναντάται στις μουσουλμανικές χώρες, και την οποία ακολουθούν φακίρηδες και δερβίσηδες. Φακίρης στα αραβικά σημαίνει «φτωχός άνδρας» και δερβίσης στα περσικά σημαίνει περίπου το ίδιο, αλλά πιο συγκεκριμένα «αυτός που στέκεται κοντά στην πόρτα».
Αυτοί οι δυο όροι συνοψίζουν με τον καλύτερο τρόπο την πρώιμη ευρωπαϊκή αντιμετώπιση του Σουφισμού.
Οι ευρωπαίοι ταξιδιώτες που ταξίδευαν σε αυτές τις μουσουλμανικές χώρες, εντυπωσιάστηκαν από τους δερβίσηδες που έκαναν τις τελετές τους δημόσια. Βιβλία γραμμένα από ταξιδιώτες και διπλωμάτες προβάλλουν τα παράξενα έθιμα των δερβίσηδων, σαν ένα από τα πολλά θαύματα της Ανατολής.
Οι Σούφι ήταν ποιητές, αγαπούσαν την μουσική και το χορό, ήταν μεγάλοι εραστές και οι τολμηρές τους δηλώσεις ήταν προσβολή απέναντι στο Κοράνι.
Η δε ιστορική προέλευση της λέξεως Σούφι προέρχεται από την αραβική λέξη για το μαλλί(suf), το οποίο χρησιμοποιείτο για τα ρούχα από ακατέργαστα υφάσματα που φορούσαν οι περισσότεροι προφήτες.
Μια άλλη ετυμολογία, συνδέει τους Σούφι με την ελληνική λέξη σοφός και συνεπώς και με την ελληνική φιλοσοφία.
Αφήνουμε όμως στην άκρη τους Σούφι και τον Σουφισμό, τη φιλοσοφία και τη μυστική παράδοση του Ισλάμ, και πορευόμαστε στο σημερινό Ισφαχάν, με τα παλάτια του, τα mosque(τζαμιά) του, τους κήπους, τις πλατείες του, τα παζάρια του, τον ποταμό του.
Ζαγιαντέ Ρουντ ονομάζεται το ποτάμι που διασχίζει την πόλη των δυο περίπου εκατομμυρίων ανθρώπων, όπου Ζαγιαντέ Ρουντ σημαίνει «ζωοδότης ποταμός». Από την μια και την άλλη πλευρά του ποταμού, διακρίνουμε τις επαύλεις των εύπορων Ιρανών, που όμως οι ψηλοί τοίχοι των αυλών δεν μας επιτρέπουν να έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα των σπιτιών.
Δυο γέφυρες, η γέφυρα Χατζού(Khajoo Bridge) που το 1650 δημιουργήθηκε ένα φράγμα για τη συγκέντρωση των νερών του ποταμού, και η γέφυρα Σίο Σι Πολ(Siose Pol) που σημαίνει 33 Γέφυρες, ονομασία που προέρχεται από τα ισάριθμα ανοίγματα των αψίδων της.
Περιφέρομαι πάνω κάτω στη γέφυρα Σίο Σι Πολ, με τα τριακόσια της μέτρα μήκος που ενώνει τα δυο μέρη της πλατιάς κεντρικής λεωφόρου και αντικατέστησε τους αστικούς κήπους του Σαχ Αμπάς. Ο Σαχ Αμπάς υπήρξε ένα από τα λαμπερότερα αστέρια των Σαφαφίδων καθώς και ο ιδρυτής του Ισφαχάν.
Η μέρα είναι ηλιόλουστη και ο κόσμος δείχνει πραγματικά να το απολαμβάνει. Κάνει βόλτες πάνω στη γέφυρα και γύρω από αυτήν, κάθεται στο γκαζόν, νοικιάζει υδάτινο ποδήλατο και χαίρεται τη βόλτα του στο ποτάμι, καπνίζει ναργιλέ και πίνει τσάι, στο τσαγιερί που βρίσκεται κάτω από τη γέφυρα.
Οι κεντρικοί δρόμοι του Ισφαχάν σφύζουν από νεολαία˙ αγόρια και κορίτσια πηγαίνουν και έρχονται, τα δε αγόρια με «πειράζουν», τους χαρίζω το χαμόγελο μου και προχωρώ. Οι βιτρίνες με τα είδη ένδυσης-επιτέλους- ξεχειλίζουν από χρωματιστά ρούχα. Πορτοκαλί, κίτρινα, πράσινα, κόκκινα, μπλε μπλουζάκια, φανελάκια, φούστες και παντελονάκια. Μα, που τα φοράνε όλα αυτά; Στο σπίτι τους, φαντάζομαι…
Καταστήματα με μουσικά δισκάκια και κασέτες, δίπλα με φωτογραφικά είδη, βιβλιοπωλεία, είδη ρουχισμού, παραδίπλα περσικά χαλιά, είδη τουριστικά, ξενοδοχεία και ιρανικός κινηματογράφος. Αλήθεια, έχετε δει τη γλυκύτατη ταινία «Τα παιδιά του Παραδείσου»; Αν όχι, αναζητήστε την στο βίντεο κλαμπ της γειτονιάς σας, και θα με θυμηθείτε!
Πλατεία Naghsh-e-Jahan ή αλλιώς Imam Square, μια τεράστια έκταση με τεμένη, ανάκτορα και καταστήματα το ένα πλάι στο άλλο, το παζάρι με άλλα λόγια.
Στην βόρια πλευρά της πλατείας είναι το σκεπαστό παζάρι, στην νότια το τζαμί του Ιμάμη, στην ανατολική πλευρά το τζαμί Λοτφολλάχ(Sheikh Lotf ol-Lah Mosque) και στη δυτική βρίσκεται το Αλί Καπού(Ali Ghapoo) που κάποτε λειτουργούσε ως ξενοδοχείο για τους Σαφαφίδες βασιλιάδες.
Δυο ψηλοί μιναρέδες, μια εσωτερική αυλή τοποθετημένη με τέτοιο τρόπο ώστε να έχει το σωστό προσανατολισμό προς τη μεριά της Μέκκας, αίθουσες προσευχής και μια γούρνα καθαρμών για τους πιστούς, στο τζαμί του Ιμάμη.
Στο Ισφαχάν των Σαφαφίδων, 162 τεμένη υμνούσαν τη δόξα του Αλλάχ, χωρίς κανένα όμως να μην είναι όπως το τζαμί Λοτφολλάχ, το οποίο χτίστηκε προς τιμήν του σοφού σεΐχη Λοτφολλάχ, πατέρα της αγαπημένης συζύγου του Σαχ Αμπάς.
Το Αλί Καπού που σημαίνει Κεντρική Πύλη, στα χρόνια του Σαχ Αμπάς, αποτελούσε την επίσημη είσοδο για τους πρεσβευτές, μαζί με την εξέδρα για τις εορτές και τις παρελάσεις, και διαχώριζε τα όρια ανάμεσα στο βασιλιά και το λαό.
Το δε παζάρι που εκτείνεται βορειοανατολικά της πλατείας είναι γεμάτο από καταστήματα με αυθεντικά ολόμαλλα και ολομέταξα περσικά χαλιά, χάλκινα και μπρούτζινα αντικείμενα, κοσμήματα, αναμνηστικά, μπαχαρικά, είδη ρουχισμού, κ.ά.
Οι πωλητές των χαλιών μιλούν πολύ καλά την αγγλική γλώσσα, οι υπόλοιποι ομιλούν μονάχα τα φαρσί, τα περσικά δηλαδή.
Με πλησιάζει ο Αλαντίν, και έπειτα από τις τυπικές ερωτήσεις «από που είσαι, πως σε λένε, κ.τ.λ.», να ‘ναι καλά ο άνθρωπος, με οδηγεί στο παλαιότερο και γραφικότερο tea house του Ισφαχάν.
Azadegan Traditional Tea House αναγράφει η ταμπέλα και εισχωρώ στο εσωτερικό του. Δυο χώροι, στον πρώτο κάθονται οι ανύπαντρες κοπέλες και τα παντρεμένα ζευγάρια, ενώ στον δεύτερο κάθονται μονάχα οι ανύπαντροι άντρες. Στους τοίχους και τα ταβάνια του τσαγιερί κρέμονται χιλιάδες παλιά αντικείμενα, που κάθε ένα από αυτά έχει να σου διηγηθεί και μια ιστορία.
Ολοι τους καπνίζουν ναργιλέδες και πίνουν τσάι, και ταυτόχρονα όλοι τους με κοιτάζουν περίεργα. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί δεν ακολουθώ τους ενδυματολογικούς τους κανόνες, αλλά να, γιατί φαίνεται από μακριά ότι οι άνθρωποι έχουν να κάνουν με ένα τουρίστα.
Ενα τουρίστα από την Ελλάδα, από το Γιουνάν, και όταν τους το λες, χαμογελούν τα μάτια τους, χαμογελάει η ψυχή τους. Πραγματικά, δεν έχω νιώσει σε άλλον τόπο τόση συγκίνηση, όσο ένιωσα με τους ιρανούς.
Μπορεί να μην τα καταφέρναμε να συνεννοηθούμε και τόσο καλά, λόγω μη γνώσης της γλώσσας, αλλά μου μιλούσαν με τα μάτια τους, με τη ψυχή τους. Και αυτό, έχει χαραχθεί βαθιά μέσα μου…
Τσεχέλ Σιτούν και Πίρμπακραν
Πολύ κοντά από την πλατεία Ιμάμ βρίσκεται το παλάτι Τσεχέλ Σιτούν(Chehel Sotton Palace), που το όνομα του σημαίνει Σαράντα Κολόνες. Στην πραγματικότητα οι κολόνες του παλατιού είναι είκοσι, αλλά γίνονται σαράντα από την αντανάκλαση τους σε μια μεγάλη δεξαμενή με νερό.
Εδώ ήταν το παλάτι του Σαχί Αμπάς, και ο κήπος μέσα στον οποίο βρίσκεται πρωτοφυτεύτηκε το 1590. Το εσωτερικό του παλατιού διακοσμείται από εκπληκτικές ζωγραφιές, ενώ υπάρχουν καλλιγραφίες από το Κοράνι του 10ου και 13ου αιώνα, μπολ από πορσελάνη, βιβλία με καλλιγραφίες, κ.ά.
Ενα σχολείο θηλέων έχει επισκεφτεί το παλάτι και η παρουσία των κοριτσιών γίνεται αντικείμενο δικής μου φωτογράφησης. Με ιδιαίτερη χαρά με πλησιάζουν, μου χαμογελούν και ποζάρουν μπροστά στο φακό.
Και δεν ήταν οι μόνες: σε κάθε τόπο που επισκεπτόμασταν και συναντούσαμε κυρίως νέους ανθρώπους, αγόρια ή κορίτσια, ήταν τόσο ζεστοί, τόσο φιλικοί και εγκάρδιοι, που πραγματικά, θέλεις δε θέλεις, σου μένουν αξέχαστοι!
Ξημερώνει πρωινό Δευτέρας, και αντί για μια συνηθισμένη τσαγκαροδευτέρα, παρέα με την Μαρία Σούλη και τον Αλί, οδεύουμε 30 χλμ. έξω από το Ισφαχάν και φτάνουμε στο χωριό Πίρμπακραν.
Κατά την διαδρομή μας θα συναντήσουμε χαρακτηριστικούς πλίθινους περιστερώνες, και προς έκπληξη μας θα διαπιστώσουμε ότι το οδικό δίκτυο βρίσκεται σε άριστη κατάσταση!
Διασχίζουμε το κέντρο του Πίρμπακραν με τα μαγαζιά του και τον κόσμο˙ άλλοι να περιμένουν στην ουρά να πάρουν γάλα, άλλοι να κουρεύονται, άλλοι να ακούνε ιρανική μουσική, άλλοι να ψωνίζουν φρέσκα φρούτα και ζαρζαβάτια και άλλοι να έχουν στήσει «πηγαδάκια». Ολοι πάντως μας κοιτάζουν παράξενα, εμείς όμως το έχουμε συνηθίσει και απλά τους χαμογελάμε, φωνάζοντας τους salam, κύριοι, salam!.
Λίγο έξω από το εμπορικό κέντρο απλώνεται το χωριό με τα κίτρινα σπιτάκια χτισμένα από τούβλο. Γυναίκες με τα τσαντόρ τους διασχίζουν τα δρομάκια, μια από αυτές μας καλωσορίζει στο σπιτικό της και μας κερνάει καραμέλες.
Ανοίγουμε την πόρτα του δημοτικού σχολείου του χωριού, τα παιδάκια έχουν διάλειμμα και παίζουν στην αυλή. Τα χαιρετάμε, τα φωτογραφίζουμε και τα αποχαιρετούμε.
Επιστρέφουμε στο Ισφαχάν, το μισό του κόσμου, όπως έλεγε ένα παλιό περσικό γνωμικό. Η καρδιά του Ιράν, όπως έλεγε ένα άλλο. Το Ισφαχάν αναδίδει μια ζεστασιά αλλά και μια ασφάλεια, θα έλεγα εγώ. Το Ισφαχάν, αυτή η μαγευτική όαση, βρίσκεται στο μέσο μιας χώρας που λάτρεψε από τα αρχαία της χρόνια τη φωτιά.
Στα ιερά κείμενα του Ζωροάστρη-προφήτη των αρχαίων Ιρανών που έζησε μεταξύ του 7ου και 6ου π.Χ. αιώνα-, η θεότητα Ατάρ δηλαδή η φωτιά, ξεκινά από τον πανάρχαιο Αγνι, τον Ηλιο των Αρίων. Οπου η γη των Αρίων, είναι το σημερινό Ιράν!
Τις ευχαριστίες μας στην εταιρία αεροπορικών εξυπηρετήσεων Goldair και στον Ιρανικό Τουριστικό Οργανισμό(Ι.Τ.Τ.Ο) για την άψογη διοργάνωση της αποστολής μας.
*Το ταξίδι είχε πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο αποστολής που είχα ακολουθήσει, εκπροσωπώντας το «Γεωτρόπιο» της «Ελευθεροτυπίας». Το δημοσίευμα είχε γίνει στο «Γεωτρόπιο» τον Ιούνιο του 2004.
Για το λόγο, ότι τότε τραβούσα φωτογραφίες σε slides, δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή εύκαιρες, ώστε να τις δημοσιεύσω, μέχρι… νεωτέρας. Σας ευχαριστώ για την κατανόηση.
Tips
- Η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Έλενα Κουντουρά, αναχώρησε χθες για Τεχεράνη, προκειμένου να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού του Ιράν, TITE 2016 (16-19 Φεβρουαρίου).
- Να σημειωθεί ότι η υπουργός Έλενας Κουντουρά θα συναντηθεί με τον Ιρανό ομόλογό της, με tour operators και με εκπροσώπους της τουριστικής αγοράς του Ιράν, με στόχο την σύσφιξη της τουριστικής συνεργασίας των δύο χωρών και την ενίσχυση των προοπτικών αύξησης του τουριστικού ρεύματος.
- Η επίσκεψη πραγματοποιείται μία εβδομάδα μετά την επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Ιράν, και στη βάση των νέων προοπτικών που διαμορφώνονται από την αναβάθμιση των σχέσεων των δύο χωρών.
