Εκατόν πενήντα ένας είναι οι εγγεγραμμένοι κάτοικοι στο νησί της Ηρακλειάς, το μεγαλύτερο και δυτικότερο των Μικρών Κυκλάδων. Οι 90 είναι μόνιμοι. «Χρειαζόμαστε να μένει ένα μαγαζί για φαγητό ανοιχτό και τον χειμώνα, εκτός της ‘Μέλισσας’» λένε οι κάτοικοι της Ηρακλειάς στο Debbiestravel.gr.
Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Η Ηρακλειά είναι ένα από τα τέσσερα νησάκια του συμπλέγματος των Μικρών Κυκλάδων (σ.σ. τα άλλα είναι τα Κουφονήσια, η Σχοινούσα και η Δονούσα), με έκταση 18 τετρ. χλμ., τρεις οικισμούς – Άγιο Γεώργιο το λιμάνι, Χώρα ή Παναγιά και Άγιο Αθανάσιο, τρεις προσβάσιμες από τη στεριά παραλίες και άλλες τόσες και κάτι παραπάνω από τη θάλασσα.
Η Ηρακλειά έχει εγγεγραμμένους 151 κατοίκους εκ των οποίων οι 90 είναι μόνιμοι. Τι κάνουν τον χειμώνα; Ψαρεύουν, μαζεύουν χόρτα, περπατούν στα μονοπάτια του νησιού – υπάρχουν 8 σηματοδοτημένα μονοπάτια- ηρεμούν.
Το νησάκι έχει αγροτικό γιατρό, δυο νοσοκόμες και οδηγό του ΕΚΑΒ διασώστη. Υπάρχει και ασθενοφόρο το οποίο έφτασε στο νησί πρόσφατα με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Μάλιστα χθες (Κυριακή 18/6) πραγματοποιήθηκαν και μαθήματα Πρώτων Βοηθειών από τον διασώστη προς τους επαγγελματίες του νησιού.
Έχει 11 ταβέρνες, 2 μαγαζιά με σουβενίρ, δυο μάρκετ, δυο εταιρίες ενοικίασης σκούτερ (και ηλεκτρικά) και περίπου 200 δωμάτια ήτοι 500 – 600 κλίνες. Στο νησί δεν υπάρχει βενζινάδικο. Δεν υπάρχει και Αστυνομία, έρχονται από τα Κουφονήσια όποτε χρειαστεί. Υπάρχει μηχάνημα ΑΤΜ τράπεζας, ένα ταξί χειμώνα καλοκαίρι και λεωφορείο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Υπάρχει και μηχάνημα για ανακύκλωση, στο Λιβάδι, φτάνοντας στα δεξιά σας.
Στο λιμάνι υπάρχει η δυνατότητα να δέσουν 10 σκάφη.
Υπάρχει σχολείο, όπου την περασμένη σχολική χρονιά λειτουργούσε μόνο με ένα παιδάκι το οποίο ήταν η κόρη της δασκάλας, την προπέρσινη χρονιά φοιτούσαν τρία παιδάκια, το γυμνάσιο και λύκειο δεν λειτουργούσαν, φέτος όμως όπως πληροφορούμαστε υπάρχει ενδιαφέρον ήδη από δυο παιδιά, στο δημοτικό θα έχει 4 παιδιά, άλλα τόσα στο νηπιαγωγείο «και ευελπιστούμε να ανοίξει και το Γυμνάσιο για 2 ή 3 παιδιά» δηλώνει στο Debbiestravel.gr ο αντιδήμαρχος Ηρακλειάς Γιάννης Γαβαλάς. Στο σύνολο τα παιδιά στο νησί είναι 12 εκ των οποίων τα 2-3 σε βρεφική ηλικία.
Απαγορεύεται το ελεύθερο κάμπινγκ – Δωμάτια από 30 ευρώ
Η Ηρακλειά είναι ένας ‘εναλλακτικός’ τουριστικός προορισμός, «σε καμία περίπτωση όμως δεν θέλουμε το ‘χύμα’» δηλώνουν στο Debbietravel.gr τόσο ο πρόεδρος της Ηρακλειάς Δημήτρης Γαβαλάς όσο και ο αντιδήμαρχος Γιάννης Γαβαλάς.
«Απαγορεύεται το ελεύθερο κάμπινγκ» τονίζει ο πρόεδρος κ. Γαβαλάς. Άλλωστε υπάρχουν περίπου 200 δωμάτια με τις τιμές να ξεκινούν για τη χαμηλή σεζόν από τα 30 ευρώ για ένα απλό δίκλινο δωμάτιο, ή στα 40 ευρώ με κουζινάκι, και στην υψηλότερη περίοδο – Ιούλιο, Αύγουστο, ξεκινούν από τα 50 ευρώ και φτάνουν στα 100 -150 ευρώ οι σουίτες/βίλες.
Η ακτοπλοϊκή σύνδεση στο νησί
Τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια προς/από Ηρακλειά είναι ικανοποιητικά όπως λένε οι κάτοικοι του νησιού. «Χρειάζεται ένα δρομολόγιο από διεθνείς αερολιμένες, από Σαντορίνη και Μύκονο, έχουμε κάνει το αίτημα, υπάρχει θέληση από τις ακτοπλοϊκές εταιρίες, αλλά για φέτος δεν τους έβγαιναν οι ώρες με το προσωπικό» αναφέρει ο αντιδήμαρχος Ηρακλειάς Γιάννης Γαβαλάς.
Από τον Πειραιά το πλοίο κάνει 7 ώρες από τον Πειραιά ενώ ο θρυλικός ‘Σκοπελίτης’ που κάνει τα ενδοκυκλαδικά δρομολόγια με Νάξο, Αμοργό και τις Μικρές Κυκλάδες είναι εκείνος που δίνει ζωή στο νησί αλλά και στα υπόλοιπα.
«Ο Σκοπελίτης δίνει ζωή στην άγονη γραμμή – Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσι, Δονούσα-, αν δεν ήταν τέλος, θα είχανε φύγει όλοι το χειμώνα. Ο Σκοπελίτης είναι ταχυδρομείο, είναι πρακτορείο, ασθενοφόρο είναι για όλα» δήλωσαν και ο αντιδήμαρχος και ο πρόεδρος της Ηρακλειάς.
Κάποτε για να έφτανε κανείς στο νησί από Πειραιά, χρειάζονταν 18 ώρες όταν ‘έπιανε’ σ’ όλα τα νησιά, ή και 10 όταν ‘έπιανε’ σε λιγότερα. Από το 2000 που μπήκαν τα πλοία της Blue Star Ferries, άρχισε να ανεβαίνει τουριστικά η Ηρακλειά, βοηθώντας και τους ίδιους τους κατοίκους στις μετακινήσεις τους.
Οι παραλίες του νησιού
Μπορεί η Ηρακλειά να ‘υστερεί’ σε αριθμό παραλιών, ωστόσο αυτές που διαθέτει είναι πανέμορφες, είτε αμμουδερές είτε και με βότσαλα, άλλες προσβάσιμες από τη στεριά και άλλες δια θαλάσσης.
«Έχουμε τρεις παραλίες προσβάσιμες από στεριά, τον Άγιο Γεώργιο στο λιμάνι, το Λιβάδι και το Τουρκοπήγαδο (7 χλμ. από το λιμάνι)» μας πληροφορεί ο πρόεδρος της Ηρακλειάς Δημήτρης Γαβαλάς. Ενώ με το καραβάκι «Άνεμος» του καπετάν Δημήτρη, ή με σκάφος, φτάνει κανείς στην Αλιμιά όπου είναι βυθισμένο το αεροπλάνο που καταρρίφθηκε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι ο Καρβουνόλακκος και ο Μέριχας με τα κοφτά του εντυπωσιακά βράχια.
Να σημειώσουμε ότι πάνω από την παραλία Λιβάδι βρίσκονται τα ερείπια του Κάστρου, φρούριο της ελληνιστικής περιόδου, που χρησιμοποιήθηκε ως οχυρό και κατά το Μεσαίωνα, όταν το νησί δοκιμαζόταν από τις πειρατικές επιδρομές.
Είναι και η Βορεινή Σπηλιά στην οποία φτάνει κανείς με τα πόδια από τον Άγ. Γεώργιο (περπάτημα 20 λεπτών), ωστόσο λόγω των ανέμων μαζεύει πολλά σκουπίδια. «Χρειάζεται ένας δρόμος με διάνοιξη, θέλουμε όμως και συλλόγους για τη σωστότερη διαχείριση» λέει ο αντιδήμαρχος εξηγώντας πως πολλές φορές πηγαίνει ο ίδιος με τη βάρκα του και συλλέγει τα σκουπίδια. «Όταν όμως είναι τα μελτέμια, φτάνεις με τη βάρκα μία φορά στις 20 μέρες» προσθέτει.
Το Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη και τα πανηγύρια
Το σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου είναι το μεγαλύτερο των Κυκλάδων με πολλαπλούς θαλάμους και με εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Για να εισχωρήσει δε κανείς εντός του σπηλαίου θα πρέπει να σκύψει και να συρθεί. Απέχει περίπου 1 ώρα και κάτι, δύσκολη διαδρομή, από την Παναγιά (υπάρχει σηματοδότηση) ή μισή ώρα από την παραλία της Αλιμιάς. Είναι και κάτοικοι του νησιού που κάνουν ξεναγήσεις στο σπήλαιο για μια πιο ολοκληρωμένη ξενάγηση.
Σ’ ότι αφορά τα πανηγύρια της Ηρακλειάς, έχουν του Προφήτη Ηλία πάνω στο βουνό όπου γίνεται ο εσπερινός και το βράδυ στο Πάνω Χωριό (Παναγιά) ακολουθεί γλέντι, της Αγίας Παρασκευής, τον Δεκαπενταύγουστο και στις 28 Αυγούστου στο σπήλαιο του Άη Γιάννη όπου γίνεται λειτουργία εντός του σπηλαίου και μετά ακολουθεί γλέντι στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου.
Χρειαζόμαστε ένα μαγαζί να μένει ανοιχτό το χειμώνα
Η σεζόν ξεκινάει δυναμικά από αρχές Ιουλίου και ολοκληρώνεται τέλη Αυγούστου. Αρχές Οκτωβρίου τα περισσότερα μαγαζιά κλείνουν.
«Το χειμώνα λειτουργεί μόνο η ‘Μέλισσα’ που είναι καφενείο, μάρκετ και πρακτορείο. Δεν λειτουργεί τίποτα άλλο» δηλώνει ο αντιδήμαρχος Γιάννης Γαβαλάς ο οποίος λειτουργεί το μαγαζί μαζί με τους γονείς του, την κυρία Γεωργία και τον κύριο Βαγγέλη.
Όπως μας εξηγεί φέτος είχανε έντονο πρόβλημα, όπου μέχρι το Πάσχα ήταν όλα κλειστά. «Είχαν περάσει 50-70 τουρίστες, ερχόταν από την πίσω πόρτα, γιατί μπροστά κάναμε εργασίες ανακαίνισης, να τους δώσω δυο κρουασάν να φάνε» λέει ο κ. Γαβαλάς επισημαίνοντας «χρειαζόμαστε ένα μαγαζί να μένει ανοιχτό και το χειμώνα». Μας εξηγεί ότι είναι αρκετοί και εκείνοι που έχουν εξοχικό στο νησί, θέλουν να έρθουν, να κάνουν κάποιες εργασίες, και σε αρκετές περιπτώσεις δεν έρχονται για το λόγο ότι δεν βρίσκουν που να φάνε. «Τους αποτρέπει αφού δεν βρίσκουν φαγητό» προσθέτει.
Ωστόσο, οι πληροφορίες μας λένε ότι φέτος θα παραμείνει ανοιχτό και το χειμώνα ένα ψητοπωλείο – σουβλατζίδικο το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του μόλις χθες (Κυριακή 18 Ιουνίου 2023) στον Άγιο Γεώργιο.
Τουρίστες από Ελλάδα και Ευρώπη
Το νησί προσελκύει τουρίστες τόσο από Ελλάδα όσο και Γάλλους, Ιταλούς, Γερμανούς, Σουηδούς. Ο μέσος όρος παραμονής είναι 5-7 μέρες, αυτήν την εποχή έρχονται συνήθως από 2 μέρες και επισκέπτονται και τα γύρω νησιά ενώ την υψηλή σεζόν μένουν περισσότερο. Έχουν ως βάση τους την Ηρακλειά και πηγαίνουν μονοήμερες στα γύρω νησιά.
Η σεζόν ουσιαστικά ξεκινάει δυνατά από τις 10 Ιουλίου και μετά, ωστόσο αυτές τις μέρες ήδη γεμίζει, με αφορμή τον 5ο Αγώνα «Τρέχουμε στην Ηρακλειά» που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 23 Ιουνίου, και όπως πληροφορούμαστε θα προσελκύσει φέρνει τουλάχιστον 200 άτομα με τους συνοδούς τους.
Θυμαρίσιο μέλι, ψάρια και πατατάτο Ηρακλειάς
Στην Ηρακλειά δραστηριοποιούνται 11 επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος (1 στην Παναγιά, 3 στο Λιβάδι και οι υπόλοιπες στον Άγιο Γεώργιο)’ για πρωινά, κρέπες, βάφλες, μαγειρευτά, θαλασσινά μέχρι και υψηλή γαστρονομία με βάση τοπικά προϊόντα αλλά και προϊόντα των Κυκλάδων.
Δυο εστιατόρια – το ένα στον Άγιο Γεώργιο και το άλλο στο Λιβάδι- ανήκουν στο δίκτυο Aegean Cuisine χρησιμοποιώντας προϊόντα του Αιγαίου και των Κυκλάδων.
Η Ηρακλειά παράγει θυμαρίσιο μέλι, «πέρυσι ήταν μια καλή χρονιά και βγάλαμε όλοι μαζί 2,5 – 3 τόνους» λέει ο αντιδήμαρχος κ. Γαβαλάς προσθέτοντας ότι το θυμαρίσιο μέλι της Ηρακλειάς είναι το καλύτερο!
Φάβα, τοπικά χόρτα, καλαμάρια, ψάρια (ροφοί, μαγιάτικα κτλ.), κηπευτικά σε μικρές ποσότητες συμπεριλαμβάνονται στα τοπικά προϊόντα του νησιού.
Δεν είναι όλες οι Μικρές Κυκλάδες Κουφονήσια!
Ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων δεν γνωρίζει που θα εντοπίσουν γεωγραφικά στον χάρτη τις Μικρές Κυκλάδες. Βρίσκονται στο ανατολικό μέρος των Κυκλάδων, εκτείνονται νοτιοανατολικά της Νάξου και βορειοδυτικά της Αμοργού και τα σημαντικότερα νησιά είναι η Δονούσα, τα Κουφονήσια (Άνω και Κάτω), η ακατοίκητη Κέρος, η Σχοινούσα και η Ηρακλειά.
«Με ρωτάνε, από πού είσαι; Από την Ηρακλειά τους απαντώ, ‘α, λένε από τα Κουφονήσια» διηγείται ο αντιδήμαρχος Ηρακλειάς Γιάννης Γαβαλάς εξηγώντας μας ότι οι περισσότεροι το έχουν στο μυαλό τους ότι όλα είναι Κουφονήσια, όχι μόνο η Ηρακλειά αλλά και η Σχοινούσα, και η Δονούσα.
Άλλη μια ιστορία που μας αναφέρει είναι όταν παλαιότερα πηγαίνανε να βγάλουμε εισιτήριο στην Αθήνα, «έλεγες ‘βγάλε μου ένα εισιτήριο για Ηρακλειά’ και το εισιτήριο έγραφε πάνω ‘Κουφονήσια’. Τους έλεγες ‘για Ηρακλειά σου ζήτησα’, και σου έλεγε ‘το ίδιο πράγμα είναι, μπες μέσα’. Ερχόταν το πλοίο, και έβλεπες να κατεβαίνουν περισσότερα άτομα απ’ ότι έγραφε στο σύστημα του πλοίου» προσθέτει.
