ΉτανΚυριακή 3 Οκτωβρίου του 1926 όταν έγιναν τα εγκαίνια της 1ης Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Πεδίο του Άρεως. Σχεδόν έναν αιώνα μετά – 97 χρόνια- η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης συγκεντρώνει περίπου 100.000 τεκμήρια, εκ των οποίων τα 10.000 είναι στη διαδικασία ψηφιοποίησης, ενώ εντός του 2024 θα είναι στη διάθεση του κοινού.
ΝΤΕΠΥ ΧΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ (hiotopoulou@gmail.com)
«Η Έκθεση είναι στο ‘DNA’ της Θεσσαλονίκης, διασώζουμε και διατηρούμε αυτό το DNA της Έκθεσης, διατηρούμε το DNA της Θεσσαλονίκης, της οικονομίας» ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΘ Helexpo Κυριάκος Ποζρικίδης, στο πλαίσιο της ενημερωτικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη σχετικά με την ψηφιοποίηση του ιστορικού και πολιτισμικού αρχείου της Έκθεσης.
Πότε όμως ‘γεννήθηκε’ η ιδέα για τη διοργάνωση της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης και από ποιόν; Πότε πραγματοποιήθηκε η πρώτη Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, πώς ήταν τα Περίπτερά της αλλά και ποια γεγονότα συνέβησαν κατά τη διάρκεια των τριών περιόδων της (1928,1958, 2023);
Περίπου 100.000 τεκμήρια έχουν συγκεντρωθεί και αποτυπωθεί, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014 – 2020», εκ των οποίων τα 10.000 είναι κατάλληλα για ψηφιοποίηση και όπως ενημερώνεται το Debbiestravel.gr, κατά πάσα πιθανότητα εντός του πρώτου εξαμήνου του 2024, θα είναι στη διάθεση του κοινού, μέσω ειδικής δίγλωσσης (αγγλικά και ελληνικά) εφαρμογής.
Τρεις ιστορικές περίοδοι
Δέκα χιλιάδες (10.000) τεκμήρια έχουν ήδη μπει από τους ειδικούς στη διαδικασία ψηφιοποίησης, τα οποία με την ολοκλήρωση θα είναι προσβάσιμα προς το ευρύ και το ειδικό (ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες κλπ.) κοινό.
Το πολύτιμο αρχείο της ΔΕΘ – Helexpo (σ.σ. είναι οι δυο φορείς που ενοποιήθηκαν πριν μια δεκαετία), μέσω της ψηφιοποίησης χωρίζεται σε τρεις περιόδους:
Α. Την Προπολεμική περίοδο, από το 1926 μέχρι το 1940. Η πρώτη έκθεση πραγματοποιήθηκε στο Πεδίο του Άρεως, που βρίσκεται στις παρυφές του ιστορικού κέντρου της πόλης και λίγα μόλις μέτρα από την σημερινή θέση της Έκθεσης. Συμμετείχαν περισσότεροι από 600 εκθέτες και 150.000 επισκέπτες, καλύπτοντας επιφάνεια περίπου 7.000 τετρ. μέτρων. Η 1η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης είχε δυο ξένες συμμετοχές, της Βουλγαρίας και την Ε.Σ.Σ.Δ.
Η έκθεση επαναλήφθηκε μέχρι το 1939 στο χώρο του Πεδίου του Άρεως, ενώ το 1940 πριν ακριβώς το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταφέρθηκε σε μεγαλύτερο χώρο στο σημείο που λειτουργεί ακόμα και σήμερα. Η 15η ΔΕΘ του 1940 ήταν και η τελευταία προπολεμική έκθεση, καθώς στα χρόνια του πολέμου η έκθεση ανέστειλε την λειτουργία της και λειτουργούσε υποτυπωδώς.
Β. Την Μεταπολεμική περίοδο, από το 1951 έως το 1973. Με μια διακοπή 10 ετών λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και του Εμφυλίου, η ΔΕΘ επανήλθε δυναμικά το 1951.
Από το 1951 μέχρι και το 1966, οι επισκέπτες της ΔΕΘ είχαν τριπλασιαστεί και το 1966 είχε 1.634.542 επισκέπτες. Ο αριθμός αυτός ήταν ασύλληπτος για την εποχή, αν συνυπολογιστεί ότι ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης την εποχή εκείνη ήταν περίπου 300.000 κάτοικοι και ολόκληρης της χώρας περίπου 8.500.000 κάτοικοι. Η χρονιά του 1966 αποτελεί και το απόλυτο ρεκόρ επισκεψιμότητας στη ΔΕΘ, ακόμα και μέχρι σήμερα.
Γ. Την Υπάρχουσα περίοδο, από το 1974 έως σήμερα.
Κατά την περίοδο μετά το 1974, παράλληλα με την ΔΕΘ, που συνέχισε να διοργανώνεται κάθε Σεπτέμβρη, αναπτύχθηκαν και άλλες κλαδικές εκθέσεις οι οποίες συγκέντρωναν το ενδιαφέρον χιλιάδων επαγγελματιών του κάθε κλάδου.
Ειδικότερα, η πρώτη προσπάθεια διοργάνωσης κλαδικών εκθέσεων έρχεται το 1973 με την Διεθνή Έκθεση Γούνας και την Διεθνή Έκθεση MARMIN. Τα πρώτα χρόνια των κλαδικών εκθέσεων αναδείχθηκαν συνολικά 27 κλαδικές εκθέσεις, ενώ έως το 2009 είχαν φτάσει περίπου στις 20.
Τρεις εφαρμογές
Σχετικά με τις εφαρμογές, οπτικοακουστικής ξενάγησης, χωρίζονται στις τρεις ιστορικές περιόδους της ΔΕΘ, 1928, 1958, 2023.
Μέσα από τις εφαρμογές, παρουσιάζονται τα σημεία ενδιαφέροντος της ΔΕΘ, στις τρεις διαφορετικές περιόδους, υπάρχει τρισδιάστατη περιήγηση καθώς και περιήγηση πρώτου προσώπου, «δηλαδή, σε βάζει μέσα στο περιβάλλον» υπογράμμισαν οι δημιουργοί των εφαρμογών.
Επίσης, υπάρχει διαδραστική εκπαιδευτική εφαρμογή, «μια παιχνιδοποίηση της πληροφορίας» όπως επισημάνθηκε, ενώ θα υπάρχουν και διαφορετικές κατηγορίες (εγκαίνια, κλαδικές εκθέσεις, φεστιβάλ τραγουδιού κλπ.).
Φωτογραφίες, αφίσες, αρχιτεκτονικά σχέδια, αντικείμενα
Τουλάχιστον 55.000 φωτογραφίες, 570 αφίσες, 1.500 έντυπα, 400 σχέδια, 1.000 αντικείμενα (κυρίως μετάλλια), 300 αρχεία ήχου και εικόνας, και 13.000 περίπου άλλα τεκμήρια συμπεριλαμβάνονται στο πολύτιμο αρχείο της ΔΕΘ Helexpo.
Από αυτά τα 10.000 είναι στο στάδιο ψηφιοποίησης και αφορά κυρίως φωτογραφίες, αφίσες, αρχιτεκτονικά σχέδια. Μάλιστα, έχει διασωθεί και η φωτογραφία με τον Νικόλαο Γερμανό όπου το 1925 καταθέτει την πρότασή του για τη διοργάνωση του θεσμού.
Σ’ ότι αφορά το ψηφιακό αποθετήριο, μέσω μιας βάσης δεδομένων, θα λειτουργεί η εσωτερική λειτουργία και οργάνωση, μια εφαρμογή για τα κινητά τηλέφωνα, στο διαδίκτυο καθώς και η περιγραφή του κάθε αρχείου.
*
-Το ψηφιακό αρχείο της ΔΕΘ – Helexpo θα είναι δίγλωσσο (ελληνικά, αγγλικά) και αναμένεται να βγει στον ‘αέρα’ το πρώτο εξάμηνο του 2024.
-Από το 1925 μόλις 12 χρόνια μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στο Ελληνικό Κράτος, γεννήθηκε η ιδέα ίδρυσης της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, από τον Νικόλαο Γερμανό.
–Ποιος ήταν όμως ο Νικόλαος Γερμανός;
Γεννήθηκε στο χωριό Βάβδο της Χαλκιδικής το 1864, ενώ σπούδασε στην Αθήνα και στη Γερμανία. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Χάλκη και εργάστηκε στη Σμύρνη ως βοηθός σε φαρμακείο. Το επίθετό του οφείλεται στις σπουδές στη Γερμανία, ενώ ο πατέρας του λεγόταν K. Λιόλιος.
Ασχολήθηκε με επιστημονικές έρευνες, στο Ινστιτούτο Ιένης και λόγω ακριβώς των εργασιών του αυτών, απεστάλη κατόπιν προτάσεως στον καθηγητή Χάικελ από το Πανεπιστήμιο της Ιένης στο Διεθνές Ενυδρείο στη Νεάπολη της Ιταλίας, όπου και ασχολήθηκε για ένα εξάμηνο με την έρευνα σε θαλάσσια ζώα. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, διορίσθηκε καθηγητής της Φυσικής Ιστορίας στο Διδασκαλείο Αθηνών. Από το 1906 έως το 1915 διετέλεσε υφηγητής και επιμελητής στο Φυσιογραφικό Μουσείο του Πανεπιστημίου και δημιούργησε τον πρώτο ζωολογικό κήπο και το πρώτο ενυδρείο στην Ελλάδα, το 1900. Μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας, επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και το 1915 εξελέγη βουλευτής με το αντιβενιζελικό ψηφοδέλτιο, όπως και το 1920 – αργότερα διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος και δημαρχεύων της Θεσσαλονίκης.
Ο Νικόλαος Γερμανός ήταν ο ιθύνων νους και ο σημαντικότερος εκ των πρωτεργατών της κίνησης για την ίδρυση της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης το 1925, αφού με υπομνήματα και ενέργειές του πέτυχε την άδεια της για τη διοργάνωση του Θεσμού. Απεβίωσε το 1935 στην Αθήνα. Υπήρξε ιδρυτής του πρώτου ελληνικού ζωολογικού κήπου (σ.σ. πληροφορίες από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια).
