Λιθόστρωτα καλντερίμια και γυναίκες ντυμένες με τις παραδοσιακές τους φορεσιές, μουσεία, πλούσια ιστορία, ξενώνες και ταβερνούλες με λιχουδιές που… σπάνε μύτη! «Αετοφωλιά της Πίνδου» ονομάζουν τη γραφική κωμόπολη του Μετσόβου, σε υψόμετρο 1.156 μ.
Κείμενο – φωτογραφίες: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Χαρακτηρίζεται για τα γραφικά του καλντερίμια, τα σπίτια του φτιαγμένα με ξύλο και πέτρα πολλά από τα οποία έχουν τα χαρακτηριστικά χαγιάτια, τις είκοσι περίπου λιθόχτιστες βρύσες του 18ου και 19ου αιώνα από τις οποίες τρέχει γάργαρο νερό. Η μετσοβίτικη παράδοση είναι συνυφασμένη με τον τρόπο ζωής των κατοίκων.
Το Μέτσοβο παρουσιάζει μεγάλο αριθμό ευεργετών και δωρητών, σπουδαιότεροι από τους οποίους είναι οι Γεώργιος Αβέρωφ, Στέργιος Στάνος, Μιχαήλ Τοσίτσας, Κυριάκος Φλόκας, Βαρώνος Μιχαήλ Τοσίτσας, Ευάγγελος Αβέρωφ κ.ά.
Σ’ ότι αφορά την προσφορά του Γεωργίου Αβέρωφ υπήρξε πολυδιάστατη διαθέτοντας τεράστια ποσά για το Παναθηναϊκό Στάδιο, το Ωδείο Αθηνών, το Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Ιδρυσε γυμνάσιο και παρθεναγωγείο για τους Ελληνες της Αλεξάνδρειας, αγόρασε το ομώνυμο θωρηκτό «Αβέρωφ», ενώ ξεχωριστό ενδιαφέρον έδειξε για την ιδιαίτερη πατρίδα του.
Ο δε Βαρώνος Μιχαήλ Τοσίτσας, όταν στο τέλος της ζωής του αποσύρθηκε στη Λοζάννη, συναντήθηκε με τον Ευάγγελο Αβέρωφ, ο οποίος υιοθετήθηκε από τον Τοσίτσα και ορίστηκε ισόβιος διαχειριστής της διαθήκης του. Το Ιδρυμα Τοσίτσα ιδρύθηκε το 1948ξ από τον ίδιο τον ευεργέτη.
Αξιοθέατα της περιοχής
Η κεντρική πλατεία του Μετσόβου είναι περιτριγυρισμένη από καφενεία, ταβερνάκια και μαγαζάκια με είδη λαϊκής τέχνης. Εκεί και η κεντρική εκκλησία, της Αγ. Παρασκευής, η οποία χρονολογείται πολύ πριν το 1511, από μια δυσανάγνωστη επιγραφή που βρέθηκε σκαλισμένη πάνω σε πέτρα. Αξιόλογο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, φτιαγμένο το 1730 από Μετσοβίτες τεχνίτες με παραστάσεις από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη.
Απαραίτητη είναι η επίσκεψη στο μουσείο Λαϊκής Τέχνης το οποίο στεγάζεται στο ανοικοδομημένο αρχοντικό της οικογένειας Τοσίτσα. Εκεί θα δείτε την πλήρη εικόνα του τόπου που διατηρείται ακόμη και στις μέρες μας. Στον πρώτο όροφο απεικονίζεται η καθημερινή ζωή των Μετσοβιτών, στο δεύτερο βρίσκεται το μεγάλο σαλόνι του αρχοντικού με το πορτρέτο του Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα ενώ στον τρίτο όροφο βρίσκεται το διαμέρισμα του Ευάγγελου Αβέρωφ με προσωπικά του αντικείμενα, το γραφείο και το υπνοδωμάτιο (λειτουργεί καθημερινά, εκτός Πέμπτης, ώρες 9.00 – 13.00 & 15.00 – 17.00).
Στην Πινακοθήκη Ευάγγελου Αβέρωφ
Η Πινακοθήκη η οποία εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1988 περιέχει έργα Ελλήνων ζωγράφων, χαρακτών και γλυπτών του 19ου και 20ου αιώνα. Τα περισσότερα έργα της μόνιμης έκθεσης προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Ευάγγελου Αβέρωφ, οι προσωπογραφίες του οποίου εκτίθενται στο πρώτο επίπεδο της Πινακοθήκης.
Η Πινακοθήκη αποτελείται από πέντε κύριους εκθεσιακούς χώρους, διαθέτει παιδικό εργαστήριο, πωλητήριο με ενδιαφέρουσα βιβλιογραφία ενώ πραγματοποιούνται και περιοδικές εκθέσεις (ανοιχτά καθημερινά, εκτός Τρίτης, ώρες 10.00 – 16.00).
Οινοποιείο – Τυροκομείο
Το Μέτσοβο, μεταξύ άλλων, φημίζεται και για τα κρασιά του αλλά και για τα τυροκομικά του προϊόντα. Στην κωμόπολη λειτουργεί το οινοποιείο «Κατώγι Στροφιλιά ΑΕ» όπου στη διάθεσή τους έχουν περισσότερα από 1.100 στρ. ιδιόκτητων, ενοικιαζόμενων και συνεργαζόμενων αμπελώνων στο Μέτσοβο (Μονή Αγ. Νικολάου, Γινιέτς), στο Ανατολική Ζαγόρι (Μονή Βουτσά), την Μακεδονία, την Πελοπόννησο και την Ανάβυσσο Αττικής.
Η ιστορία παραγωγής κρασιού στο Μέτσοβο ξεκινάει στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ φυτεύει στις πλαγιές της Πίνδου τους πρώτους στην Ελλάδα κλώνους της ποικιλίας Cabernet Sauvignon, και εμφιαλώνει στο κατώγι του σπιτιού του το κρασί που παίρνει το όνομα «Κατώγι Αβέρωφ».
Το οινοποιείο διαθέτει κάβα με δρύινα γαλλικά βαρέλια και χώρους παλαίωσης κρασιών ενώ ακριβώς πλάι λειτουργεί το ομώνυμο ξενοδοχείο, διακοσμημένο με παραδοσιακά αντικείμενα και έργα τέχνης Ελλήνων καλλιτεχνών.
Σ’ ότι αφορά τα τυροκομικά προϊόντα που παράγει το τυροκομείο Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα, αποτελούν έναν ακόμη λόγο για επίσκεψη στο Μέτσοβο. Λειτουργεί από το 1959 και ήταν όραμα του Ευάγγελου Αβέρωφ να υπάρχει ένα τυροκομείο που θα είχε τη μορφή μιας πρακτικής τυροκομικής σχολής. Και ποιος δεν έχει ακούσει- ή γευτεί- το περίφημο καπνιστό μετσοβόνε, στο οποίο χρησιμοποιούν 95% αγελαδινό γάλα και 5% πρόβειο;
Το τυροκομείο, εκτός από το μετσοβόνε, παρασκευάζει και παρμεζάνα σε πολύ μικρές ποσότητες, μετσοβέλα, κεφαλοτύρι, φέτα, γραβιέρα και κατσικίσιο τυρί τύπου Σεβρ με πιπέρι. Το συγκεκριμένο τύπο τυριού το ονομάζουν Μαΐσιο γιατί παρασκευάζεται μονάχα το Μάιο, όταν επιστρέφουν τα αιγοπρόβατα στο Μέτσοβο από τα χειμαδιά.
Info
- Το Μέτσοβο απέχει από Θεσσαλονίκη περίπου 210 χλμ. οδηγώντας στην Εγνατία Οδό.
- Ο Αβερώφειος Κήπος, 10 περίπου στρεμμάτων, αποτελεί μικρογραφία της Πίνδου, αφού υπάρχουν όλα τα είδη δέντρων που συναντάει κανείς στην οροσειρά. Στον Κήπο και το εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου.
- – Αξίζει μια επίσκεψη και στη παιδική βιβλιοθήκη η οποία διαθέτει είναι δανειστική και διαθέτει περί τους 5.000 τόμους βιβλίων. Τα παιδιά συμμετέχουν σε διάφορα προγράμματα.
- Η μονή του Αγ. Νικολάου βρίσκεται στο δρόμο για Ανήλιο και σύμφωνα με επιγραφή «μνημονεύεται από το 1300 περίπου, ανακαινίσθη γύρω στα 1700 και ανασύρθηκε γύρω στα 1960». Εχει αξιόλογες αγιογραφίες ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το χρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο, φτιαγμένο από Μετσοβίτες μαστόρους.
- Σε κοντινή απόσταση από το Μέτσοβο λειτουργούν τα χιονοδρομικά κέντρα, είναι η τεχνητή Λίμνη Πηγών Αώου η οποία κατασκευάστηκε το 1987 με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το δε μοναστήρι της Κόκκινης Πέτρας βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Περιστέρι.
- – Στο Ανθοχώρι βρίσκεται το υπαίθριο μουσείο Υδροκίνησης με παλαιούς ανακατασκευασμένους νερόμυλους, νεροτριβές και μαντάνια.
- Στο Μέτσοβο λειτουργούν παραδοσιακοί ξενώνες και ξενοδοχεία για όλα τα βαλάντια ενώ στις ταβέρνες θα γευτείτε κρεατικά στη σούβλα και στη σχάρα, χειροποίητες χυλοπίτες, τυροκομικά, μετσοβίτικες πίτες, θα πιείτε ντόπιο κόκκινο κρασί κ.ά.
