«Καὶ ἔφαγον πάντες καὶ ηὐφράνθησαν… Η γαστρονομία της Σκιάθου με το βλέμμα του Παπαδιαμάντη» είναι ο τίτλος του νέου – δέκατου – βιβλίου του Γιώργου Πίττα που παρουσιάστηκε στη Σκιάθο.
ΝΤΕΠΥ ΧΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ (hiotopoulou@gmail.com)
Στην πανέμορφη πλατεία Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, στην Χώρα της Σκιάθου, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 1 Ιουνίου 2024, η παρουσίαση του νέου βιβλίου του συγγραφέα, ερευνητή της ελληνικής γαστρονομίας και δημιουργού του προγράμματος ‘Ελληνικό Πρωινό’ Γιώργου Πίττα.
Ο εμπνευστής και δημιουργός του προγράμματος ‘Γαστρονομικές Κοινότητες’, που στοχεύουν στη διαμόρφωση της γαστρονομικής ταυτότητας κάθε τόπου, μέσω του νέου αυτού βιβλίου αποσκοπεί στην καταγραφή και ανάδειξη του γαστρονομικού πλούτου και της γαστρονομικής ταυτότητας της Σκιάθου, όπως αυτή αποτυπώνεταιστα διηγήματα του Παπαδιαμάντη.
Η γαστρονομική κληρονομιά της Σκιάθου
Στόχος της δημοτικής αρχής είναι η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ταυτότητας του προορισμού, αναδεικνύοντας κάθε στοιχείο που προβάλει τη μοναδικότητα του νησιού. Η μακρόχρονη γαστρονομική κληρονομιά της Σκιάθου, όπως αυτή είναι σήμερα ζωντανή και όπως έχει καταγραφεί από τον σπουδαίο των ελληνικών γραμμάτων τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, είναι σημαντικό κεφάλαιο για την Σκιάθο και η συνεργασία με τις ‘Γαστρονομικές Κοινότητες’ του Γιώργου Πίττα από το 2020, είναι ο ιδανικός τρόπος να γίνει αυτή η άυλη κληρονομιά του κοσμοπολίτικου νησιού των Σποράδων εμπειρία για τον επισκέπτη.
«Ο Παπαδιαμάντης δεν θα σταματήσει να μας εμπνέει και να γίνεται αφορμή για νέες ανακαλύψεις. Και τώρα, έχουμε στα χέρια μας μια έρευνα που προσεγγίζει το έργο του Παπαδιαμάντη με σημείο αναφοράς τη γαστρονομία, από τον Γιώργο Πίττα, μέσα από τη δική του ματιά, αυτή της γαστρονομικής ηθογραφίας» δηλώνει ο δήμαρχος Σκιάθου Θοδωρής Τζούμας, σχετικά με το βιβλίο.
Ο κόσμος του Παπαδιαμάντη
Ο σπουδαίος διηγηματογράφος, ο μέγας Σκιαθίτης όπως τον αποκαλεί ο κ. Πίττας, με τον τρόπου που προσεγγίζει τη φύση, τη ζωή και τη γαστρονομία του νησιού του, θέτει τις αξίες του ενώπιον της σημερινής κατάστασης της γαστρονομίας. Της γαστρονομίας της σπατάλης, της υποκρισίας και της αλαζονείας που βρίσκεται στον αντίποδα της αθωότητας, της απλότητας, της ταπεινότητας του κόσμου του μεγάλου Σκιαθίτη.
«Τι σπουδαίο δώρο μας κάνει ο μέγας Σκιαθίτης! Μας δείχνει τον δρόμο για να αναστοχαστούμε τη ζωή μας, να νιώσουμε πόσο εγκλωβισμένοι είμαστε σε πράγματα ανούσια, άχρηστα, άνοστα που δεν αφήνουν στο διάβα τους παρά μια γεύση άσκοπου χρόνου, ματαιότητας και ξοδεμένης ενέργειας» δηλώνει από την πλευρά του ο συγγραφέας Γιώργος Πίττας και συμπληρώνει «Ωστόσο, για να μπεις στον ‘κόσμο του Παπαδιαμάντη’ θα πρέπει να προετοιμαστείς, όπως εισέρχεται κανείς σ’ ένα ξωκλήσι του Αιγαίου, με ταπεινότητα και ευλάβεια.»
Η γαστρονομία της Σκιάθου με το βλέμμα του Παπαδιαμάντη
Το νέο βιβλίο – 10ο– του Γιώργου Πίττα περιλαμβάνει 300 κείμενα τα οποία αντλήθηκαν από 90 διηγήματα του Παπαδιαμάντη και μοιράστηκαν σε 30 ενότητες/κεφάλαια. Μετά από κάθε απόσπασμα του παπαδιαμαντικού λόγου αναφέρεται σε παρένθεση το διήγημα από όπου το άντλησε ο συγγραφέας.
Στα αποσπάσματα από τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη αναφέρονται όλα τα θαλασσινά και τα ψάρια του νησιού (σαρδέλες, καλαμάρια, χταπόδια, τόνοι, αστακοί, καραβίδες κλπ.), τα χόρτα του βουνού, τα ζαρζαβατικά, το λάδι, οι ελιές, τα ψητά κρέατα, το αγαπημένο του γιουβέτσι, τα γλυκά (αμυγδαλωτά, μπακλαβάδες, λουκουμάδες και χαμαλιά).
Ο Παπαδιαμάντης με το έργο του γίνεται από μόνος του – ερήμην του- ο απόλυτος «γαστρονομικός οδηγός της Σκιάθου» της εποχής του.
Δημοσιογραφική αποστολή
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου ο Δήμος Σκιάθου διοργάνωσε τριήμερο ταξίδι (31 Μαΐου – 2 Ιουνίου) φιλοξενίας με τη συμμετοχή 12 διακεκριμένων δημοσιογράφων του γαστρονομικού και τουριστικού ρεπορτάζ, προκειμένου να γνωρίσουν από κοντά τη Σκιαθίτικη γαστρονομία, αλλά και σημαντικά ιστορικά και πολιτιστικά τοπόσημα του νησιού.
Να σημειώσουμε ότι την παρουσίαση του βιβλίου συντόνισε η δημοσιογράφος Μπήλιω Τσουκαλά, η οποία επιμελήθηκε την έκδοση, ενώ για το βιβλίο και τον συγγραφέα μίλησαν η Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Ματούλα Χονδρονικολή και η δημοσιογράφος Νανά Δαρειώτη. Χαιρετισμό απηύθυνε ο Δήμαρχος Σκιάθου Θοδωρής Τζούμας.
Για την οργάνωση του προγράμματος φιλοξενίας των δημοσιογράφων συνεργάστηκαν η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Χαρά Πασχάλη και ο Αντιδήμαρχος Τουρισμού Αλέξανδρος Ευσταθίου.
Ο Δήμος Σκιάθου ευχαριστεί την εταιρεία Seajets για την ακτοπλοϊκή μετακίνηση από Μαντούδι – Βόλο – Μαντούδι, τις Συγκοινωνίες Σκιάθου για την οδική μετακίνηση
, καθώς και τους ξενοδόχους Πάνο Ανδριτσόπουλο, Ντένυ Μαρκάκη, Μαρούλα Καρούπα και Γιάννα Κωνσταντέλου για την υποστήριξη.
Ευχαριστούμε το Δήμο Σκιάθου και όλους όσοι συνέλαβαν για την άψογη διοργάνωση της αποστολής μας στη Σκιάθο.
*
-Το νέο βιβλίο του Γιώργου Πίττα «Καὶ ἔφαγον πάντες καὶ ηὐφράνθησαν… Η γαστρονομία της Σκιάθου με το βλέμμα του Παπαδιαμάντη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός.
-Οι 30 ενότητες είναι οι εξής: Αγροτική ζωή, Αιγοπρόβατα και αιπόλοι, Αιμασιές, Αμπέλια οίνοι και οινοποσίες μούστοι και ρακές, Ανεμόμυλοι νερόμυλοι φούρνοι, Άνθρωποι του Παπαδιαμάντη, Βάρκες και βαρκάρηδες, Βόδια και γελάδια, Γευμάτων και μαγειρεμάτων περιγραφές, Γυναίκα στην οικογένεια στην κοινωνία και στην παραγωγή, Εδέσματα, Εκκλησίες και ξωκλήσια, Ελιές έλαια και ελαιοτριβεία, Θάλασσα και θαλασσινά, Καΐκια και ταρσανάδες, Καπετάνιοι και πληρώματα, Κατοικίες και κατοικιές, Καφενεία και ταβέρνες, Λίμνες η μαγεία της φύσης τους και η πανίδα τους, Λουκουμάδες μπακλαβάδες και χαμαλιά, Μονοπάτια και κρημνοί, Μπακάλικα και παντοπωλεία, Νηστίσιμα και εορτινά Χριστουγεννιάτικα και Πασχαλιάτικα, Πανηγύρια γιορτές και γλέντια, Πανίδα της Σκιάθου και το μυρολόγι της φώκιας, Πηγές και ρεύματα νερά ήρεμα άγια απειλητικά και καταστροφικά, Τρόφιμα για εμπορία για δώρα και ενίοτε για δωροδοκία, Φύση στο έργο του Παπαδιαμάντη, Χλωρίδα, Χορτομαζέματα χόρτα του βουνού και βοτάνια.
-Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένα λεξικό με 600 λήμματα σχετικά με τη γαστρονομία ενώ ακολουθεί και ένα γλωσσάρι με 200 σκιαθίτικες λέξεις. Επίσης, αναφέρονται οι τίτλοι των 90 διηγημάτων όπου αντλήθηκαν τα αποσπάσματα που παρατέθηκαν.
-Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1851 στη Σκιάθο και απεβίωσε επίσης στο νησί στις 3 Ιανουαρίου 1911. Άφησε την τελευταία του πνοή, στο χειμωνιάτικο δωμάτιο του σπιτιού, που στις μέρες μας λειτουργεί ως μουσείο. Ήταν γιος παππά, του παπά Αδαμάντιου. Στο σπίτι που βρίσκεται στην Χώρα της Σκιάθου, έζησε επταμελής οικογένεια, οι γονείς, τρία κορίτσια και δυο αγόρια. Τα αδέλφια ήταν τέσσερα κορίτσια και δυο αγόρια, όμως το πρώτο κορίτσι είχε πάρει προίκα το πρώτο σπίτι και έφυγε.
-Το σπίτι μουσείο Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη αποτελεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, κτίσμα του 1860, αγροτικού τύπου, εμβαδού 75 τ.μ., διώροφο με το ανώι και το κατώι (λειτουργεί εκθεσιακός χώρος – βιβλιοπωλείο με τα έργα του Παπαδιαμάντη). Εκτίθενται φωτογραφίες, προσωπικά αντικείμενα του συγγραφέα, έπιπλα και ρούχα της οικογένειας και άλλα ενθύμια. Λειτουργεί καθημερινά, πρωί και απόγευμα (τηλ. 24270 23841, 3).
-Τα δέκα βιβλία του Γιώργου Πίττα: Σημάδια του Αιγαίου (2007), Πάρος οδοιπορικό στον τόπο και τον χρόνο (2008), Αθηναϊκή ταβέρνα (2009), Πανηγύρια στο Αιγαίο (2011), Τα καφενεία της Ελλάδας (2013), Οι θησαυροί της Ελληνικής Γαστρονομίας (2014), Αλφαβητάρι της Ελληνικής Γαστρονομίας (2020), Γαστρονομικές Κοινότητες (2021), Πάρος – Τόπος Διατροφικός Πολιτισμός (2023), Και έφαγον πάντες και ηυφράνθησαν – Η γαστρονομία της Σκιάθου με το βλέμμα του Παπαδιαμάντη (2024).
