Όταν η μέρα ξεκινάει με φρέσκο χυμό πορτοκάλι, μοσχομυριστή χειροποίητη μαρμελάδα και φρέσκο ντόπιο βούτυρο και ζυμωτό ψωμί και χωριάτικο αυγό, και καφέ βεβαίως, έχοντας θέα την εντυπωσιακή κορυφή της Στρογγούλας, τότε, όλη η μέρα κυλάει μ’ άλλη…διάθεση!
Αποστολή – φωτ.: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
Βρισκόμαστε στην Ήπειρο, στον ορεινό όγκο του νομού Ιωαννίνων και συγκεκριμένα στα Αθαμανικά Όρη, γνωστά και ως Τζουμέρκα. Μια περιοχή, η οποία ολοένα, γίνεται και πιο γνωστή. Μια περιοχή περιτριγυρισμένη από βουνά και κορυφές, με οικισμούς φωλιασμένους στις πλαγιές τους, μια περιοχή με ιστορικά πετρόχτιστα χωριά, με λιθόστρωτα μονοπάτια και πλατείες με πλατάνια, με σκιερά μονοπάτια και τρεχούμενα νερά.
Οικισμός Τσόπελα, στα Πράμαντα – ή η Πράμαντα- κεφαλοχώρι των Τζουμέρκων, σκαρφαλωμένα στα 850 μ. κάτω από την εντυπωσιακή κορυφή Στρογγούλα (2.107 μ.), και με τους μόνιμους κατοίκους τους να ανέρχονται περί τους 900.
«Ξενείον» του Γιώργου Μεράντζα, του τραγουδοποιού, του καλλιτέχνη, του ξενοδόχου, του Ανθρώπου, όπως έχω ξανααναφέρει!
Μας υποδέχεται η Νατάσα – τι θα γινόταν άραγε ο ξενώνας δίχως τη Νατάσα;- ένα λικεράκι για το καλωσόρισμα, και ναι, πραγματικά νιώθεις «σαν το σπίτι σου»! Είναι έτσι ο χώρος διαμορφωμένος και διακοσμημένος, που αισθάνεσαι ότι είσαι σε σπιτικό!
Επτά δωμάτια (μονόχωρα και δίχωρα) «ζεστά» διακοσμημένα, με «ζεστά» χρώματα, ξύλινα δάπεδα και οροφή, τα δίχωρα έχουν τζάκι, όλα όμως με μικρό κουζινάκι και τα απαραίτητα.
Να και η τραπεζαρία, με εκείνο το μοναστηριακό τραπέζι – σήμα κατατεθέν του ξενώνα- όπου μαζεύονται όλοι, γνωστοί και άγνωστοι, που στο τέλος όμως καταλήγουν όλοι μια παρέα!
Αυτή δεν είναι και η αξία’ γύρω από ένα τραπέζι, να γευτείς τις υπέροχες λιχουδιές που ετοιμάζει με μεράκι ο Γιώργος Μεράντζας, με αγνά ντόπια υλικά – τι να πω για το μοναδικό ρυζότο με άγρια μανιτάρια και άγρια σπαράγγια, την προβατίνα με το χοντρό μακαρόνι, το κτένι με ρυζότο, την πίτα με διαφορετικά άγρια χόρτα- με κρασί ή τσίπουρο δικό του, με μουσική και τραγούδι, με κουβέντα, με ουσιαστική κουβέντα!
«Εάν αυτό το τραπέζι δημιουργεί την επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους, τότε αυτό είναι το κέρδος το δικό μου» λέει με δόση ικανοποίησης ο Γιώργος Μεράντζας.
…μετά από πρόσκληση του βασιλιά Αθάμα!
«Ραντεβού στα Τζουμέρκα, μετά από πρόσκληση του βασιλιά Αθάμα» έγραφε η πρόσκληση που μας είχε στείλει ο Ηλίας Νικολαΐδης του ταξιδιωτικού γραφείου Splendid Travel, για ένα διήμερο στα Τζουμέρκα.
Από δεξιά: Ηλίας Νικολαΐδης, Ντέπυ Χιωτοπούλου, Γιώργος Μεράντζας με φόντο τους Καλαρρύτες (δεξιά) και το Συρράκο (αριστερά)
Ξημέρωσε Σάββατο και ύστερα από ένα πλούσιο πρωινό, κινήσαμε για ένα από τα σημαντικότερα αρχοντοχώρια – βλαχοχώρια της περιοχής, το Συρράκο (22 χλμ. από Πράμαντα), χτισμένο σε μία πλαγιά του όρους Λάκμος, σε υψόμετρο 1.150 μέτρων, και πάνω από την χαράδρα του ποταμού Χρούσια, παραπόταμου του Καλαρρύτικου.
Εκεί γεννήθηκαν ο ποιητής Κώστα Κρυστάλλης, ο Ιωάννης Κωλλέτης πρωτοστάτης της Επανάστασης του 1821, ο Γεώργιος Ζαλοκώστας ποιητής και αγωνιστής του 1821.
Και αφού διασχίσουμε το χωριό – με τα πόδια, αφού δεν επιτρέπονται οχήματα- θα φτάσουμε στην άλλη άκρη, εκεί από όπου ξεκινάει ή καταλήγει το ιστορικό μονοπάτι που συνδέει το Συρράκο με ένα ιστορικό βλαχοχώρι, τους Καλαρρύτες’ το οποίο και ακολουθήσαμε!
«Εδώ βρήκα την Ιθάκη μου!»
Και αφού μας βγήκε κυριολεκτικά η γλώσσα, ανέβα, κατέβα το μονοπάτι, ύστερα από μιάμιση ώρα φτάσαμε στους Καλαρρύτες (19 χλμ. από Πράμαντα), βλαχοχώρι χτισμένο σε υψόμετρο 1.200 μ., ανάμεσα στους ορεινούς όγκους του Περιστερίου (2.285 μ.) και των Τζουμέρκων (2.429 μ.) και σφηνωμένο στην άκρη του γκρεμού, πάνω από τη χαράδρα του Καλαρρύτικου.
«Αετοφωλιά της Πίνδου» το ονομάζουν το χωριό, χαρακτηριστικό του οποίου είναι η ύπαρξη πολλών βρυσών, κάθε μια από τις οποίες φημίζεται για το ιδιαίτερο νερό της.
Για την ιστορία, οι Καλαρρυτινοί αναδείχθηκαν άριστοι τεχνίτες στη ραπτική, υφαντική, κτηνοτροφία, γεωργία καθώς και στην τέχνη κατεργασίας του ασημιού. Οι πιο φημισμένοι Καλαρρυτινοί ασημουργοί ήταν ο Τζιμούρης, ο Μπάφας, ο Ποντίκης, ο Παπαγεωργίου και βεβαίως ο Βούλγαρης πρόγονος του πασίγνωστου οίκου Bulgari.
Καταλήξαμε στο πολυφωτογραφημένο καφενείο – παντοπωλείο «Η Άκανθος» του Ναπολέοντα Ζάγκλη.
Ξεχωριστή φυσιογνωμία ο Ναπολέον, γέννημα θρέμμα Καλαρρυτιώτης, εγκατέλειψε πριν 21 χρόνια την πρωτεύουσα και γύρισε στον τόπο του.
«Πώς είναι εδώ η ζωή;» τον ρώτησα, «εδώ βρήκα την ηρεμία μου’ βρήκα την Ιθάκη μου» μου απαντάει.
Πέμπτη γενιά, εκεί όπου χειμώνα καλοκαίρι λειτουργεί το καφενείο παντοπωλείο και τον παραδοσιακό ξενώνα!
Καμιά 15αριά κατοίκους έχει το χωριό, στην πλατεία και η ιδιωτική ιστορική και λαογραφική συλλογή της Αγγέλας Γκολφινοπούλου με παραδοσιακά έπιπλα και υφαντά, τοπικές ενδυμασίες, παλιά γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη κ.ά. Από την πάνω πλευρά, στο σχολείο το μουσείο Καλαρρυτινής Αργυροτεχνίας.
Περπατήσαμε το λιθόστρωτο καλντερίμι μέχρι την είσοδο του χωριού, το αποχαιρετίσαμε και πήραμε το δρόμο της επιστροφής για τα Πράμαντα.
«Χασαποταβέρνα ο Μπούτζας» λέει η ταμπέλα γύρω από την πλατεία των Πραμάντων, και εκεί το μόνο σίγουρο είναι ότι θα γευτείτε αγνά ντόπια κρέατα, ψητά, σούβλα, μαγειρευτά που θα γλείφετε και τα δάκτυλά σας!!
Και αν θέλετε να ακούσετε και έντεχνη, ωραία μουσική, πάτε λίγο πιο πέρα στο «Χαγιάτι», στην πλατεία.
Περασμένες δυο το ξημέρωμα, ώρα για ύπνο, στο «Ξενείον» του Γιώργου Μεράντζα!
Tips
-Τα Πράμαντα απέχουν γύρω στις τρεισήμισι ώρες από τη Θεσσαλονίκη. Ακολουθείτε την Εγνατία οδό για Ιωάννινα, και λίγο πριν την πόλη βγαίνετε στην έξοδο για Τζουμέρκα (244 χλμ.). Συνεχίζετε ακολουθώντας τις πινακίδες για Πράμαντα, δρόμος επαρχιακός με στροφές. Συνολικά θα διανύσετε 303 χλμ.
-Μόλις ολοκληρωθεί η Ιόνια Οδός (φθινόπωρο του 2017) θα μειωθεί κατά πολύ ο χρόνος οδήγησης για Πράμαντα – Τζουμέρκα. Ιδίως από Αθήνα’ φτάνοντας Ιωάννινα θα έχει έξοδο για Τζουμέρκα, από κει για το Καλέντζι θα είναι 2,5 χλμ. και στη συνέχεια άλλα 34 χλμ. Αντίστοιχα, από Θεσσαλονίκη θα πηγαίνει Ιωάννινα και ύστερα από 9 χλμ. θα έχει έξοδο για Τζουμέρκα, σε 2,5 χλμ. θα φτάνει Καλέντζι και από κει άλλα 34 χλμ.
-Στα Πράμαντα, εκτός από το «Ξενείον» του Γιώργου Μεράντζα, για διαμονή είναι και η «Anavasi» και στο δρόμο για Μελισσουργούς (5,5 χλμ. από Πράμαντα) το 5άστερο hotel resort «Ορίζοντες» με υπέροχους χώρους, καλόγουστα διακοσμημένους μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια! Την μητέρα του Βαγγέλη – ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου, κυρία Κούλα, θα τη βρείτε στο κέντρο στα Πράμαντα, στα «Καλούδια στα Πράμαντα» με χειροποίητα γλυκά, μαρμελάδες και άλλα παραδοσιακά προϊόντα.
– Όσο για τους Μελισσουργούς, στην πλατεία στο καφενείο – ταβέρνα «Παππάς», θα σας σερβίρει ο Κώστας και η μητέρα του Βούλα (τηλ. 26590 61114) ενώ διαθέτουν και τον ξενώνα «Αγκάθι», λίγο έξω από το χωριό, με 8 δωμάτια με τζάκι.
– Βενζινάδικα στην περιοχή υπάρχουν δυο, ένα στην Πλάκα στο ύψος της γέφυρας και ένα στα Πράμαντα. Ξενώνες εκτός από τους προαναφερόμενους, θα βρείτε, σε Προσήλιο, Συρράκο, Καλαρρύτες και σ’ άλλα χωριά της περιοχής.
– Must και η επίσκεψη στη Μονή Κηπίνας, κοντά στον οικισμό Χριστοί, 9 περίπου χλμ. από Πράμαντα, στο δρόμο για Καλαρρύτες.
